Działalność Stowarzyszenia Grona Nauczycielskiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1923-1939). Zarys problemu

Podstawowym zamysłem autorki jest nakreślenie krótkiej historii powstania, struktury i celów działania oraz sposobów ich realizacji przez członków Stowarzyszenia Grona Nauczycielskiego Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (USB). Ważną intencją artykułu jest także ukazanie źródeł do dziejów tego Stowarzyszenia, które mogą być wykorzystane do dalszych badań. Stowarzyszenie to działało w latach 1923–1939 i skupiało nauczycieli akademickich Uniwersytetu Wileńskiego. Jego głównym celem było wspieranie rozwoju nauki w ogólności, a przede wszystkim pomoc w przygotowaniu nowej, dobrze wykształconej kadry nie tylko dla szkół wyższych, ale i innych ważnych instytucji w odrodzonym państwie polskim. Nie mniej ważnym celem w programie działania tego Stowarzyszenia była integracja środowiska uniwersyteckiego wokół ważnych zagadnień i spraw naukowych, a także bytowych nauczycieli akademickich oraz ich rodzin. Członkami Stowarzyszenia byli nauczyciele akademiccy wszystkich wydziałów Uniwersytetu Stefana Batorego. Informacje prezentowane w niniejszym szkicu są wynikiem analizy przede wszystkim materiałów archiwalnych znajdujących się w spuściźnie jednego z członków Stowarzyszenia, mianowicie Tadeusza Czeżowskiego, który, przybywszy z Wilna do Torunia, był jednym z twórców uniwersytetu w Toruniu. Materiały te znajdują się w Archiwum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

The author’s basic intention is to sketch the short history of the foundation, its structure, and the goals of its activities, as well as the ways they are implemented by members of the Teaching Staff Association of Stefan Batory University in Vilnius. Another important intention of the article is to show the sources for the history of this Association, which can be used for further research. This Association was active in the period 1923–1939; it gathered academic teachers from Vilnius University. Its main goal was to support the development of science in general, and above all to help in the preparation of new, well-educated members of the staff not only for universities, but also for the other important institutions in the reborn Polish state. A no less important goal in the Association’s activities was to integrate the university environment around important scientific issues, as well as to care about the living conditions of the students and their families. The members of the Association were academic teachers of all faculties of Stefan Batory University. The information presented in this outline is the result of an analysis primarily of archival materials found in the papers and memoirs of one of the members of the Association, Tadeusz Czeżowski, who at the time of his arrival in Toruń from Vilnius was one of the founders of the University of Toruń. These materials are available in the Archives of the Nicolaus Copernicus University.