Zasada proporcjonalności a obciążenia sprawozdawcze banków spółdzielczych (podmiotów SNCI) w Polsce

Artykuł dotyczy problematyki obciążeń sprawozdawczych wobec banków spółdzielczych w Polsce. Są to podmioty określane jako SNCI (Small and Non-Complex Institutions), czyli małe i nieprowadzące kompleksowej działalności finansowej. Tymczasem wymaga się od nich nieustannego przygotowywania i wysyłania licznych sprawozdań dla wielu różnych instytucji. Sytuacja taka jest o tyle niezrozumiała, gdy przywołuje się jedną z fundamentalnych zasad Unii Europejskiej – zasadę proporcjonalności, która miała na celu ograniczenie tego typu praktyk. Głównym celem artykułu było przeprowadzenie oceny obciążeń sprawozdawczych banków spółdzielczych w Polsce oraz wskazanie możliwości zmian w tym obszarze, opierając się na przeprowadzonych badaniach własnych. Hipoteza badawcza brzmiała: banki spółdzielcze w Polsce są obciążone zbyt wieloma sprawozdaniami i występują możliwości ograniczenia niektórych z nich. Metodami badawczymi były: pogłębione studia literaturowe, analiza desk research, badania ankietowe przeprowadzone metodą CAWI w okresie marzec–kwiecień 2023 r. na grupie 96 prezesów banków spółdzielczych działających w Polsce. Głównymi wnioskami z badań było potwierdzenie zbytniego obciążenia banków spółdzielczych wieloma wymaganymi prawnie sprawozdaniami dla różnych instytucji, powtarzalność informacji przekazywanych w różnych sprawozdaniach oraz istnienia przestrzeni do ograniczenia przygotowywania niektórych sprawozdań przez banki spółdzielcze, a także przede wszystkim stosowanie zasady proporcjonalności wobec banków spółdzielczych.

The article concerns the issue of reporting burdens on cooperative banks in Poland. These are entities referred to as SNCI (Small and Non-Complex Institutions), i.e. small and not conducting comprehensive financial activities. Meanwhile, they are constantly required to prepare and send numerous reports to many different institutions. Such a situation is incomprehensible when one of the fundamental principles of the European Union is recalled – the principle of proportionality, which was intended to limit this type of practice. The main purpose of the article was to assess the reporting burden of cooperative banks in Poland and to indicate the possibility of changes in this area based on own research. The research hypothesis was: cooperative banks in Poland are burdened with too many reports and there are possibilities to reduce some of them. The research methods were: in-depth literature studies, desk research analysis, surveys conducted using the CAWI method in March–April 2023 on a group of 96 presidents of management boards of cooperative banks operating in Poland. The main conclusions from the research were the confirmation of the excessive burden of cooperative banks with many legally required reports for various institutions, the repeatability of information provided in various reports and the existence of space to limit the preparation of certain reports by cooperative banks, and, above all, the effective implementation of the proportionality principle for cooperative banks.