Irrational Rationality of Individualism, Tortuous Logic of Collectivism, and Cardinal Stefan Wyszyński’s Integral-Humanist Concept of Socio-Political Life

Stefan Wyszyński’s social thought can be defined as an integral- -humanistic concept of sociopolitical life. This study, based on the analysis of source texts and studies using the historical and analytical method, examines the specificity of collectivism and individualism as two radically different attitudes in opposition to the personalistic and integral-humanistic conception of the human person presented by Cardinal Stefan Wyszyński, the Primate of Poland. The cardinal’s sociopolitical thoughts will be explored, reconstructed and reinterpreted with the employment of the inductive-deductive method. The interpretation of source materials will unravel the role and meaning of the personalistic view in the context of “incomplete” ideological concepts shaping the present reality of social and political life. Therefore, an essential goal of this study is to present the most critical components of the teaching and pastoral ministry of the Primate of the Millennium concerning collectivism and individualism. The author of the article raises a question whether the integral-humanistic concept of the human person and his involvement in the world as presented by Wyszyński can be applied to the specific realities of modern-day social life. The answer is significant, especially in the context of the contemporary reality of the Church, civil society, nation, and state.

Wielu uczonych analizujących myśl społeczną Stefana Wyszyńskiego określa ją jako integralnie humanistyczną koncepcję życia społeczno-politycznego. Niniejsze opracowanie analizuje specyfikę koncepcji indywidualizmu i kolektywizmu jako dwóch radykalnie odmiennych ideologii, będących w opozycji do personalistycznej i integralnie humanistycznej wizji osoby ludzkiej prezentowanej przez Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski. Eksploracja podjętego tematu badań będzie polegała na analizie tekstów źródłowych oraz opracowań metodą historyczno- -analityczną w celu rekonstrukcji myśli społeczno-politycznej Wyszyńskiego i ich reinterpretacji metodą indukcyjno-dedukcyjną. Interpretacja materiałów źródłowych koncentruje się na ukazaniu roli i znaczenia myśli personalistycznej w konteście „niepełnych” koncepcji ideologicznych kształtujących obecną rzeczywistość życia społeczno-politycznego. Istotnym celem niniejszego opracowania jest przedstawienie najistotniejszych komponentów nauczania i posługi pasterskiej Prymasa Tysiąclecia w odniesieniu do kolektywizmu i indywidualizmu. W tym kontekście autor artykułu stawia pytanie, czy prezentowana przez Wyszyńskiego integralnie humanistyczna wizja osoby ludzkiej i jej zaangażowania w doczesność może być aplikowana do konkretnych realiów współczesnej rzeczywistości życia społecznego. Odpowiedź na tak postawione kwestie jest niezwykle istotna, zwłaszcza w kontekście kształtowania współczesnej rzeczywistości Kościoła, społeczeństwa obywatelskiego, Narodu i państwa.