Dwie podróże Sienkiewicza (o labiryncie czasowym XIX-wiecznej Europy)

Przed nastaniem epoki kolei każda europejska społeczność używała tzw. prawdziwego czasu słonecznego (kiedy słońce stawało w zenicie nad ratuszem, w całym mieście było południe). Różnice w czasie stały się bardzo kłopotliwe wraz ze wzrostem prędkości podróżowania. Każda kolej rozwiązywała problem czasu lokalnego, wprowadzając w swoich operacjach i rozkładach jazdy czas jakiegoś ważnego miasta leżącego na obsługiwanej linii. Regulowanie zegarków było obowiązkowe dla załóg pociągów. W lutym 1876 roku podczas swej podróży z Warszawy do Londynu Sienkiewicz powinien zmieniać wiele razy wskazania swego zegarka. Najprawdopodobniej pisarz zignorował czas lokalny wielkich miast na trasie w Europie (w Berlinie, Brukseli, Londynie). Zignorował go też później, gdy jechał pociągiem przez całe Stany Zjednoczone. Sienkiewicz był mocno przyzwyczajony do rozdartej czasowości Warszawy.

Before the railway age each European community used the so called “real sun time” (when the sun showed high noon at the town hall it was noon all over town). The differences in time became very troublesome with increased speed of traveling. Each railway overcame the problem of the local time by adopting for operations and timetable purposes the time of some import ant city along the line which it served. Watch-setting rules were mandatory for the train crew members. In February 1876 it was necessary for Henryk Sienkiewicz to change his watch many times during his journey from Warsaw to London. Most probably, the writer ignored the local time of each large city en route in Europe (in Berlin, Bruxelles, London). He also ignored the local time, traveling by train across the United States. Sienkiewicz was deeply accustomed to the Warsaw’s torn temporality.