Świat nakręcony. Zegar jako figura natury i obrotu spraw ludzkich w poezji Wacława Potockiego

W artykule zostały ukazane obecność motywu zegara mechanicznego w poezji Wacława Potockiego i kierunki refleksji, jakie poeta podejmuje, czerpiąc inspirację ze złożoności mechanizmu zegarowego. Chronometry, podobnie jak inne osiągnięcia rzemiosła czy kultury, traktowane są przez poetę jako alegoryczne ilustracje prawd wiary i reguł moralnych, a także przemyślne wykładnie porządku przenikającego naturę i prawidłowości spraw ludzkich. Według autorki pracy zegarek w wierszach poety z Łużnej staje się medytacyjną zabawką, inspirującą refleksję kosmologiczną, antropologiczną i religijną. W poezji Potockiego mechanizm zegara pobudza rozważania nad prawami wielkiego mechanizmu kosmicznego uniwersum i uniwersum cywilizacji oraz konsekwencjami wpisanej w świat entropii.

The article shows the presence of the motif of a mechanical clock in Wacław Potocki’s poetry and it analyses as well his poetic reflection inspired by complexity of the clock mechanism. Chronometers, like other achievements of craftsmanship or culture, are treated by the poet as allegorical illustrations of the truths of the Christian faith and moral principles, as well as artful results of interpretations of the order that permeates both nature and the regularities of human affairs. The author of the paper shows that in the poems of the poet from Łużna, a watch becomes a “meditative piece” that inspires cosmological, anthropological and religious reflection. In Potocki’s writing, the clock mechanism stimulates reflection on the laws of the great mechanism of the universe and the civilization, and it reminds of the principle of entropy and its consequences as inevitable future of the world.