Niepełnosprawność intelektualna i zespół Downa w świetle różnych narracji. Aspekty logopedyczne i społeczne

W artykule podjęto problematykę zespołu Downa w piśmiennictwie „stojącym na pograniczu” literatury pięknej i literatury użytkowej. celem wywodu jest zwrócenie uwagi na wybrane przykłady literackie, które podejmują problematykę niepełnosprawności intelektualnej. Teksty te, obok lektury opracowań naukowych, mogą stanowić niezastąpione źródło wiedzy na temat możliwości i ograniczeń osób z zespołem Downa w zakresie oligofazji, poznania, emocji i zachowań społecznych. Mogą być również użyteczne w pracy logopedycznej. logopeda w trakcie diagnozy i terapii łączy różne źródła, pozyskując tym samym pełniejszy obraz opisywanej problematyki. Opowiedziane historie mogą także posłużyć rodzicom dzieci z zespołem Downa w uporządkowaniu ich własnej wiedzy i doświadczeń. Opisane portrety literackie łączy autorka z pojęciem narracji oraz inter- oraz transdyscyplinarnym postrzeganiem logopedii jako nauki.

The paper discusses the issues connected with Down’s syndrome in the literature that is on the borderline between belles-lettres and utilitarian literature. The goal of the argument is to draw attention to selected literary examples that are concerned with the problems of intellectual disability. These texts, in addition to scientific studies, can be an indispensable source of knowledge on the capabilities and limitations of Down persons in respect of oligophasia, cognition, emotions, and social behaviors. They can also be useful in speech-therapy work. In the course of diagnosis and treatment, a speech therapist combines diverse sources, thereby obtaining a fuller picture of the problems described. The histories narrated in literature can also serve parents of Down children to organize their own knowledge and experiences. The author relates the described literary portraits to the concept of narrative and the inter- and trans-disciplinary perception of logopedics as science.