Rola i funkcje mechanizmów miękkiego prawa w międzynarodowym dyskursie publicznoprawnym. Uwagi na tle opinii Komisji Weneckiej

Artykuł podejmuje próbę dokonania zaktualizowanej typologii prawa miękkiego. Sytuuje je w ramach mechanizmów bardziej o podłożu moralnym, socjologicznym i politycznym. Nie oznacza to braku jego prawnej relewantności, niemniej ujmowanie regulacji soft law w ramach „systemu normatywnego” nie zasługuje na uwzględnienie, m.in. z uwagi na specyfikę prawa miękkiego (m.in. formułowanie regulacji w sposób generalny i nieprecyzyjny, niepewność wprowadzanych rozwiązań, brak obligatoryjności ich wprowadzania). Wskazuje na funkcje pełnione przez soft law w międzynarodowym dyskursie z zakresu prawa publicznego. Przedstawia także różnice w ich ujmowaniu na gruncie prawa międzynarodowego (również wspólnotowego) oraz wewnętrznego. Spośród całego katalogu poszczególnych funkcji i zadań soft law, należy baczyć szczególnie na rolę koordynującą pełnioną przez mechanizmy prawa miękkiego. Na tym tle artykuł dokonuje kategoryzacji opinii Komisji Weneckiej w ramach prawa miękkiego. Wykazują one bowiem cechy typowe dla jego mechanizmów: pełnią rolę spajającą, względnie objaśniającą prawo międzynarodowe, opierają się na niekwestionowanym autorytecie podmiotu kreującego, nie są jednak objęte przymusową implementacją. W podsumowaniu wskazano zaś na szansę, ale też istotne zagrożenie związane z prowadzaniem międzynarodowego dyskursu prawnego w oparciu o powyższe instrumenty prawa miękkiego.

The aim of the paper is to create an updated typology of soft law. It places soft law among mechanisms of a rather moral, sociological and political origin. This does not mean that it is completely irrelevant in legal terms, but the inclusion of the regulations of soft law in the framework of a “normative system” does not deserve to be taken into account i.a. due to the character of soft law (i.a. formulating the regulations in a general, imprecise manner, the uncertainty of introduced instruments, the lack of an obligatory force to implement them). This paper indicates the roles played by soft law in the international public law discourse. It also presents differences in their consideration on the grounds of the international law (including the Community law) as well as the internal law. Out of the whole catalogue of individual functions and tasks of soft law, special heed should be taken of the co-ordinating role of the mechanisms of soft law. Against this background, the paper makes a categorisation of the opinions of the Venice Commission in the framework of soft law. This is because they show the typical features of the mechanisms of that law: they play a binding role, relatively clarifying the international law, they are based on the undisputed authority of the creating entity. However, they are not subject to the forced implementation of them. In the conclusions of the paper, a chance, but also a fundamental threat related to the conduct of the international legal discourse on the basis of the mechanisms of soft law were indicated.