The Concept of Nomos – Some Remarks

It is a widespread opinion that modern jurisprudence was shaped first of all by the tradition of Roman law. In this article author tries to explain why ancient Greek legal thought should be equally important. As an example he considers the evolution and the different meanings of the concept of nomos. Four issues are presented in this paper. First, nomos in the political philosophy of Carl Schmitt and Giorgio Agamben. Secondly, nomos in one of Pindar’s poems. Thirdly, the distinction between physis and nomos made by the sophists. Fourthly, thesmos, nomos and psephisma in the legislative practice of Athenian ekklesia.

Celem artykułu jest analiza pojęcia nomos w jego historycznym rozwoju w greckim antyku – od archaicznego okresu czasów Homera aż po szczyt ateńskiej demokracji czasów Demostenesa. Autor stawia tezę, że ta ewolucja od nomos jako synonimu ogólnego pojęcia porządku do nomos jako synonimu prawa pozytywnego odzwierciedla proces stopniowej jurydyzacji polityki. Na tym tle przedstawiono w artykule recepcję omawianego pojęcia we współczesnej filozofii polityki, zwłaszcza w pracach Carla Schmitta i Giorgio Agambena. Autor stawia tutaj drugą główną tezę opracowania – wykorzystanie pojęcia nomos w teologii politycznej Carla Schmitta jest przykładem procesu odwrotnego, dejurydyzacji polityki.