(Nie)równe traktowanie dzieci powracających w polskiej szkole

Celem badań, które zostały przeprowadzone w ramach projektu (Nie)łatwe powroty do domu. Badanie funkcjonowania dzieci i młodzieży powracających z emigracji, było zdiagnozowanie sytuacji dzieci i młodzieży powracających do Polski i opisanie jej z różnych perspektyw: dziecka, rodzica, nauczyciela/ki, a także osób pracujących w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. W badaniach wzięło udział 34 dzieci, 27 rodziców oraz 26 nauczycieli. Z respondentami i respondentkami przeprowadzono częściowo pogłębione wywiady, a z pracownikami Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych wywiady focusowe oraz badanie ankietowe.Wyniki badań wskazują na występowanie dyskryminacji w stosunku do dzieci powracających w polskich szkołach. Przybiera ona różne formy: od nieuwzględniania przez szkołę ich specjalnych potrzeb edukacyjnych, przez etykietowanie, po przemoc słowną albo fizyczną ze strony rówieśników. Badania pokazują również, że często kadra szkolna nie tylko nie reaguje adekwatnie na przemoc stosowaną względem tej grupy dzieci, ale sama dopuszcza sie takiej przemocy w sposób nieświadomy. Sytuacja ta może wynikać zarówno z braku przygotowania nauczycieli do pracy z dzieckiem z doświadczeniem migracyjnym w ramach studiów, a także z braku dostępu do szkoleń na temat edukacji antydyskryminacyjnej.

For a couple of years there have been a new group of school children in Poland who are very likely not to be noticed by the teaching staff, since they look like any other regular member of the class. Those children – called sometimes “invisible migrants” – are children from Polish families who have returned to Poland after a period of living abroad. After their return to Poland they are obviously enrolled into Polish schools. Unfortunately, their experiences with classmates and teachers are not always positive. Their proficiency in Polish is often not sufficient, they lack some knowledge required in the school curriculum and they often have limited cultural competencies (like addressing teachers in appropriate forms or refusing to let their schoolmates cheat during exams). Consequently, they are suffering from multiple (often intersectional) discrimination from both their peers and teachers. The paper presents some excerpts from interviews with children and their parents with a detailed analysis of such experiences.