La dimension pédagogique de Paul et Virginie de Bernardin de Saint-Pierre

Celem studium jest próba odczytania Pawła i Wirginii, najsłynniejszego utworu Bernardina de Saint-Pierre, pod kątem zawartych w nim idei pedagogicznych, stanowiących o dydaktycznym przesłaniu owego dzieła. Wymiar pedagogiczny tej wydanej w 1788 r. powieści nie jest z pewnością dominujący i nie dziwi wcale fakt, że został on niejako przytłumiony przez cały szereg refleksji innej natury, jakie tekst ów wzbudza już od przeszło dwóch wieków. Przesłanie pedagogiczne Pawła i Wirginii jest jednak bezsporne i wszystko wskazuje na to, że pisarz wykorzystał formę powieści, by – zgodnie z własną intencją wyrażenia w niej „wielu cennych prawd” – zawrzeć w tekście również swoje spostrzeżenia na temat wychowania. Nie jest to z pewnością traktat pedagogiczny w stylu Emila Jana-Jakuba Rousseau, ale tekst zawiera tak wiele oryginalnych i konsekwentnych przemyśleń pedagogicznych, że można w nim dostrzec, zarówno poprzez jego formę jak i zwłaszcza poprzez sens zawartych w nim idei, echo russowskiej próby wyrażenia swojej opinii na temat edukacji w powieści Nowa Heloiza. Naturalny kontekst powieści Bernardina de Saint-Pierre, wyspa île de France, przybiera wymiar szkoły życia, w której dzieci rozwijają się zgodnie z filozoficznym przesłaniem całego tekstu, jakim jest harmonia naturalnego porządku świata. Przedstawiając konkretne zasady i prawdy, reguły i propozycje pedagogiczne, autor buduje w swej powieści prawdziwy system wychowawczy.