Zur Relevanz der kognitiven Neurowissenschaft für die Glottodidaktik. Neurobiologische Korrelate des impliziten und expliziten (Sprach)Wissens

Autorka wychodzi z założenia, że złożoność i wieloaspektowość przedmiotu badań glottodydaktyki wymaga interdyscyplinarnego otwarcia w zakresie niezbędnym do rozwiązywania podstawowych problemów badawczych. Szczególnie obiecująca wydaje się być perspektywa stopniowego zbliżania się dwóch pierwotnie odrębnych dziedzin wiedzy: neurobiologii, badającej mózg człowieka, oraz psychologii procesów poznawczych, badających ludzki umysł. Artykuł omawia intensywny rozwój dyscypliny zwanej neuronauką poznawczą (cognitive neuroscience) i podkreśla jej znaczenie dla dalszego rozwoju badań glottodydaktycznych. Na wstępie został poruszony problem modularności ludzkiego mózgu i złożonej relacji między umysłem a mózgiem. Nowe światło na modularność mózgu rzuciły nowoczesne metody neuroobrazowania funkcjonalnego. Autorka wskazuje na fakt, że obecnie ocenie neuroobrazowej i psycholingwistycznej poddawani są nie tylko pacjenci z chorobami neurologicznymi, lecz również osoby zdrowe. Dzięki temu można łatwiej poznać mózgową lokalizację określonych funkcji poznawczych. Dalsze rozważania autorki koncentrują się wokół dwóch zasadniczych rodzajów wiedzy, gromadzonej w pamięci trwałej i na ich neuronalnych korelatach. W literaturze neurobiologicznej dominuje pogląd, iż wiedza „jak”, tj. intuicyjna wiedza typu implicite, i wiedza „że”, tj. świadoma wiedza o świecie/o języku, względnie wiedza proceduralna i deklaratywna, stanowią dwa odrębne systemy wiedzy, związane z różnymi strukturami ośrodkowego układu nerwowego. Strukturą najczęściej wiązaną z pamięcią deklaratywną jest hipokamp i przylegająca do niego kora mózgu. Pamięć niedeklaratywna zlokalizowana jest w strukturach związanych z układem ruchu, głównie w jądrach podstawowych oraz móżdżku. Wyniki badań dotyczących relacji występujących między wiedzą metajęzykowa, czyli jawną wiedzą o języku a wiedzą utajoną, typu implicite w procesie akwizycji języków obcych, potwierdzają także tezę, że odrębne obszary kory mózgowej zaangażowane są w przetwarzanie, wytwarzanie struktury (składni) i znaczenia (semantyki) wypowiedzi zdaniowej. Bardzo obiecującym kierunkiem badań w oparciu o metody obrazowania pracy mózgu wydaje się być analiza związku między emocjami a pamięcią. Autorka reprezentuje pogląd, że weryfikacja i następnie integracja wysiłków badawczych, podejmowanych zwłaszcza na gruncie neuronauki poznawczej stwarza możliwość ustawicznego korygowania (drogą racjonalnej dyskusji) hierarchii celów i problemów badawczych na gruncie glottodydaktyki.