Metody porównawcze stosowane w badaniach systemów wyborczych

W ostatnich latach w nauce o polityce coraz więcej uwagi poświęca się kwestiom metodologicznym, nie bez racji przypominając, że o tożsamości i dojrzałości dyscypliny świadczą metody, z jakich ona korzysta. Tymczasem badanie konsekwencji systemów wyborczych bardzo dobrze poddaje się kwantyfikacji. „Twarde” dane wyborcze (takie jak liczba głosów, mandatów, partii i kandydatów) już na wejściu doskonale nadają się do analiz ilościowych, co dla empirycznie zorientowanej politologii stanowi niebywałą wartość. Co więcej, ponad 60 lat badań w tym obszarze zaowocowało wytworzeniem wielu technik i narzędzi przetwarzania oraz sposobów interpretowania tych danych. Warsztat ten cały czas podlega ewaluacji i ewolucji. Celem tego artykułu będzie krytyczne omówienie najważniejszych podejść metodologicznych i metod badawczych stosowanych do tej pory przy analizach konsekwencji systemów wyborczych. Są one tak różne zarówno pod względem swoich założeń wyjściowych, procedury badawczej oraz sposobu interpretacji wyników, że wydaje się wręcz konieczne ich wyodrębnienie jako osobnych metod porównawczych.

In recent years, much attention has been paid to methodological issues within the purview of political science, what rightly reminds us that the identity and maturity of a scientific discipline is revealed in the methods employed by it. At the same time, the examination of the electoral systems’ consequences is easily submitted for quantifi cation. The ‘hard’ election data such as the number of votes and seats as well as the number of political parties and candidates are excellent materials for quantitative analysis, what is of the great value for the empirically oriented political science. Moreover, more than 60 years of research in this field have resulted in the development of various methods, techniques, tools and interpretative approaches towards aforementioned data. These methodological achievements continuously undergo the process of evaluation and evolution. The aim of this paper is to present and discuss, in a critical way, the most important research methods and methodological approaches that have until now been used to study the consequences of electoral systems. These methods and methodological approaches vary so much as far as their starting assumptions, techniques of collecting data and ways of interpreting the results are concerned, that it seems almost necessary to treat them as separate comparative methods.