Autostrada w mieście i jej znaczenie krajobrazowe na przykładzie Wrocławia i Piekar Śląskich

W artykule dokonano charakterystyki i oceny nowych obwodnic autostradowych/autostrad przebiegających przez miasta Wrocław i Piekary Śląskie w aspekcie krajobrazowym i do pewnego stopnia środowiskowym. Obie inwestycje przebiegają w niektórych miejscach w bezpośrednim sąsiedztwie terenów zabudowanych o funkcji mieszkalnej. W obu przypadkach nastąpiła potężna ingerencja w krajobraz miasta. Nakreślono kompleksową wizję terenu wzdłuż autostrad, co posłużyło do wskazania problemów i obszarów konfliktowych. Poddano analizie zastosowane lub proponowane rozwiązania w zakresie kształtowania krajobrazu miasta w sąsiedztwie autostrady. Mają one typowy charakter i obejmują podstawowe zabiegi pielęgnacyjne: posianie trawy, nasadzenia krzewów czy drzew w formie szpalerów. Zaplanowano wprowadzenie na wybrane ekrany akustyczne pnączy celem "ożywienia" i zdynamizowania betonowych płaszczyzn ekranów. Tymczasem nie stwierdzono działań wskazujących na tworzenie bardziej wyrafinowanych kompozycji krajobrazowych w sąsiedztwie obu autostrad. Za negatywne uznano powstawanie niezagospodarowanych, niewyróżniających się krajobrazowo tzw. miejskich ugorów - terenów wyłączonych z użytkowana wskutek przebiegu pasów jezdnych oraz pod estakadami. W opinii autorów niektóre działania, na przykład nasadzenia szpalerów wysokopiennych drzew, nie mają lub długo nie będą miały wpływu na estetykę ekranów akustycznych ani też nie będą spełniać funkcji przesłaniających betonowe ściany ciągu ekranów akustycznych znajdujących się w wielu przypadkach zaledwie kilkadziesiąt metrów od budynków istniejących lub nowobudowanych osiedli mieszkaniowych. Praca nad przygotowanym materiałem opierała się w głównej mierze na analizie dokumentów oraz obserwacji w terenie. Uzyskane rezultaty wskazują na dominację funkcjonalności i tymczasowości w zagospodarowaniu terenu w pobliżu autostrady, przy pozostawieniu na dalszym planie estetyki i innych płaszczyzn fizjonomii krajobrazu.

In the article authors characterize new highways run through Wrocław and Piekary Śląskie and survey them in landscape and environmental dimensions. In many sections both road investments run in neighbourhood of urban areas with residential functions. As a result of field investigations problems and conflict areas are indicated. Authors analyzing adopted and proposed solutions in urban landscaping in highway neighbourhood. They are typical and represented by placed greenery, decorative bushes, line of tree seedlings. There are plans to introduce creepers on selected acoustic baffles for 'revival' and making 'grey concrete landscape' more dynamie. More exquisite landscape architecture has not been discovered around highways in Wrocław and Piekary Śląskie. A negative phenomenon is creation of so-called 'urban fallows' - areas excluded from usage due to cutting off by a run of roads run and under viaducts. In authors opinion placed (high) tree seedlings along acoustic baffles is not effective - since now for many years they will have a limited influence (if any) to landscape aesthetics, being also too smali to covered grey, concrete walls. Methods, which have been applied for preparation of the article, include mainly documents analysis and landscape observations. Results suggest that funetionality are in main concern of highway constructors and other dimensions of landscape physiognomy, like for example aesthetics, are receded into the background.