Sprawności dialogowe w autyzmie.Wyniki badań dzieci 6–7-letnich w normie intelektualnej

Sprawności dialogowe są wykładnikiem społecznego i komunikacyjnego rozwoju dziec-ka. Podstawowym problemem w funkcjonowaniu dzieci autystycznych jest budowanie naprze-miennych relacji społecznych i komunikowanie się z innymi, czyli rozwój sprawności dialogo-wych. W artykule przedstawiono wyniki badania wypowiedzi dialogowych współtworzonych przez 6- i 7-letnie dzieci z autyzmem pozostające w normie intelektualnej. Problemy badawcze dotyczyły tego, czy dzieci autystyczne współtworzą dialog, czy respektują naprzemienność ról nadawcy i od-biorcy, czy realizują językowe reguły społeczne, sytuacyjne i pragmatyczne, czy współtworzone przez nie dialogi są spójne na poziomie formalnym, semantycznym i pragmatycznym. Ocena spraw-ności dialogowej wykazała, że dzieci autystyczne mają znaczne ograniczenia, ale też istotny poten-cjał w zakresie możliwości konwersacyjnych. Wyniki badań wskazują na potrzebę oceny sprawno-ści dialogowej w diagnozowaniu zaburzeń rozwoju mowy.

Dialogic skills are an interpretation of the child’s social and communicative development. The basic problem in functioning of autistic children is building alternate social relations and com-municating with others, i.e. the development of dialogic skills. The article presents the results of a study of dialogic utterances co-created by 6- and 7-year-old children with autism remaining in the intellectual norm. The research problems included the following issues: whether autistic children co-create dialogues; whether they respect the alternation of the roles of both sender and receiver; whether they implement the linguistic social, situational and pragmatic rules; whether the dialogues they co-create are coherent at the formal, semantic and pragmatic level. The evaluation of dialogue proficiency revealed that autistic children have significant limitations, but also significant potential in conversational abilities. The results of this study indicate the need for dialogue proficiency evaluation in the diagnosis of speech development disorders.