System przystanków na żądanie w Warszawie - badanie zjawiska nieuzasadnionego używania przycisków stop w autobusach

W ramach szeregu badań związanych w pomysłem wdrożenia w Warszawie systemu przystanków na żądanie (SPNŻ) wykonano obserwację zachowań pasażerów polegających na naciskaniu przycisków STOP w pojeździe, pomimo że planują oni wysiąść na przystanku obowiązkowym. W artykule przedstawiono wyniki tej obserwacji, pokazując takie elementy jak: zasięg zjawiska w zależności od lokalizacji przystanku, zasięg zjawiska w zależności od linii autobusowej, zasięg zjawiska w zależności od rodzaju pojazdu, opinie pasażerów na temat zjawiska. Jak stwierdzono na podstawie wyników badań, przed około 20% przystanków obowiązkowych pasażerowie naciskają przycisk STOP, pomimo że pojazd i tak na tym przystanku powinien się zatrzymać. Okazało się jednak, że trudno jest ustalić jednoznaczną przyczynę występowania tego typu zachowań. Niestety wyniki badań nie są reprezentatywne w skali całej aglomeracji, jednak na aktualnym etapie podejrzewa się, że głównymi czynnikami wpływającymi na zaistnienie zbędnych naciśnięć przycisku STOP są w pewnym stopniu: typ pojazdu, w którym pasażer się przemieszcza (a konkretnie dostępność w nim przycisków STOP), rodzaj linii autobusowej oraz czynniki psychologiczne, takie jak np. niepewność pasażerów, czy pojazd zatrzyma się na najbliższym przystanku (wynikająca z różnych przyczyn). Możliwe również, że występują wahania częstotliwości zbędnych naciśnięć w godzinach szczytów komunikacyjnych i poza nimi. Być może warto byłoby to badanie rozszerzyć i uszczegółowić. Niemniej uznano, że zaobserwowanie takich zachowań pasażerskich może nie tylko ułatwić przekonanie pasażerów do projektu SPNŻ, ale również decydentów do tego, że część społeczeństwa wykazuje świadome lub nieświadome przygotowanie do takich czynności jak zamiana przystanków stałych na nieobowiązkowe.

In Warsaw, together with a series of tests related to the idea of conditioned bus stops system implementation (SPNŻ), a participant observation has been carried out in order to establish some factors conditioning passengers’ inclination to press the STOP button, despite of their knowledge that the given bus stop is not necessarily conditioned. The article presents the results of this observation, showing such elements as: range of the effect, depending on bus stop localization, bus line, vehicle type and passengers’ opinions on the matter. Then it has been confirmed, that passengers press the STOP button in the vicinity of 20% unconditioned bus stops, even though the vehicle they’re traveling in is bound to stop on them anyway. However, the reason of such behavior turned out to be equivocal and hard to determine. Unfortunately, the test results are not representative in the scale of the whole agglomeration, but it appears to be wise to assume that the main issue affecting passengers’ tendency to press the STOP button redundantly is in some measure – type of bus (specificly number of STOP buttons), bus line characteristic and purely psychological and emerges merely from their uncertainty of whether the bus is going to stop where it is supposed to, or not (and this uncertainty itself stems from various reasons). There is also a possibility of some frequency swings, varying in rush hours and outside them. Perhaps it would be of great utility to extend and itemize the whole examination a bit. Nonetheless, observation of such passenger behavior has been considered useful not only in terms of convincing them to SPNŻ system, but also it could serve as a good example for all those policymakers, who might realize that the part of society proves its conscious or oblivious preparation for introducing the replacement of unconditioned bus stops with conditioned ones.