Komputerowe wspomaganie modelowania ruchu w planach zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – doświadczenia niemieckie

W artykule przedstawiono wybrane niemieckie praktyki wykorzystywania modelowania ruchu dla potrzeb opracowywania planów zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (zwanego potocznie planem transportowym). Modele ruchu wspierają pracę planisty na różnych etapach tworzenia planu transportowego. We wstępie wymieniono uwzględniane w planach transportowych kryteria oceny systemu transportu publicznego oraz pokazano schematycznie przykładową strukturę planu transportowego. W głównej części artykułu przestawiono praktyczne możliwości wykorzystania środowiska VISUM do modelowania ruchu. Pierwszym etapem modelowania ruchu jest wykonanie modelu sieci odwzorowującego sieć komunikacyjną badanego obszaru. Po naniesieniu na tę sieć rozkładów jazdy środków komunikacji publicznej w środowisku VISUM możliwe jest graficzne jej zobrazowanie oraz wyznaczenie charakterystyk systemu transportowego. W kolejnym etapie modelowania badany obszar dzielony jest na rejony komunikacyjne, do których przypisywane są pewne charakterystyki. W narzędziach informatycznych klasy VISUM charakterystyki te można przedstawiać graficznie, nadając rejonom różne kolory lub na wykresach. Ważną funkcjonalnością aplikacji do modelowania ruchu jest możliwość szybkiego wyznaczenia dostępności transportowej, która determinuje jakość oferty przewozowej. Prognoza potrzeb przewozowych wraz z rozkładem potoków ruchu na sieć transportową jest ostatnim etapem modelowania. Jakość wykonania wszystkich etapów modelowania ruchu warunkuje trafność decyzji planistycznych podejmowanych w zakresie rozwoju transportu publicznego, zatem podstawę planu transportowego może stanowić jedynie prawidłowo zbudowany i skalibrowany numeryczny model ruchu.

Selected German good practices used for the transport modeling during the preparation of public transport sustainable development plans (colloquially called public transport master plan) have been presented in the article. Transport models are supportive for planners at various stages of working out public transport master plans. In the introduction criterions of the evaluation of the public transport system have been listed and exemplary structure of master plan has been presented. Then practical possibilities of the VISUM software to the transport modeling have been shown. The first stage of modeling is working out a model of the transport network of the selected area projecting the transport network of the area. When the timetable of public transport is projected on this network, it is possible to depict it by the VISUM and to determine characteristics of the transport system. In the next phase of modeling, the area is divided into a transport zones connected with some characteristics. Tools of VISUM allow to present the zones with different colors or at the graphs. Possibility of quick determination of transport accessibility which is a significant factor of transport quality constitutes an important functionality of this software. Forecast of transport needs together with traffic flows’ schedule is the last phase of modeling. Quality of all phases of modeling determines accuracy of decisions concerning the spatial planning undertaken in the scope of public transport development. Only correctly planned and adequately balanced numerical transport model may be the basic of public transport master plan.