Europejski nakaz dochodzeniowy jako mechanizm współpracy międzynarodowej w sprawach karnych na rzecz zwalczania cyberprzestępczości

Zwalczanie cyberprzestępczości wymaga stosowania rozwiązań umożliwiających skuteczne i szybkie gromadzenie dowodów cyfrowych na poziomie międzynarodowym. Jednym z takich narzędzi jest europejski nakaz dochodzeniowy, który wprowadza kompleksowy system pozyskiwania dowodów w sprawach o charakterze transgranicznym. Przepisy dotyczące wspomnianej instytucji zostały zawarte w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/41/UE z 3 kwietnia 2014 r. w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych. Powyższe uregulowania zostały zaimplementowane do przepisów krajowych ustawą z 10 stycznia 2018 r. o zmianie ustawy — Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw. Przypuszczać można, że pierwsze wykorzystanie europejskiego nakazu dochodzeniowego przez polskie organy ścigania nastąpiło w przypadku sprawy dotyczącej cyberprzestępstw popełnianych przez osobę posługującą się pseudonimem Thomas lub Armaged0n. Wykorzystanie europejskiego nakazu dochodzeniowego pozwoliło na zatrzymanie przestępcy po wielu latach od popełnienia pierwszego przestępstwa i zidentyfi kowania sprawcy. Mimo wspomnianego sukcesu w krajowych przepisach prawnych konieczne są dalsze zmiany dotyczące europejskiego nakazu dochodzeniowego, które mogą przyczynić się do poprawy skuteczności w zakresie zwalczania cyberprzestępczości. Należy postulować o zmianę regulaminu prokuratorskiego w zakresie dotyczącym podmiotu uprawnionego do wydania europejskiego nakazu dochodzeniowego. Obecnie organami wykonującymi europejski nakaz dochodzeniowy w Polsce na etapie postępowania przygotowawczego są prokuratury okręgowe, natomiast uprawnienia takie powinien posiadać każdy prokurator prowadzący postępowanie przygotowawcze.