Funkcjonowanie ucznia ze spektrum autyzmu w klasie integracyjnej w ujęciu zaburzeń sensorycznych – studium przypadku

Funkcjonowanie ucznia ze spektrum autyzmu determinowane jest nie tylko przez zaburzenia i deficyty natury społecznej, ale także sensorycznej, które nie są uwzględniane w pracy dydaktyczno-wychowawczej przez nauczycieli bazujących głównie na koncepcjach behawioralnych. Koncepcje te umożliwiają kontrolę nad niepożądanymi zachowaniami dziecka bez odniesienia się do ich etiologii. Poprzez ignorowanie zaburzeń sensorycznych szkoła staje się dla uczniów miejscem, które nie stwarza im środowiska do optymalnego rozwoju. Celem poznawczym artykułu jest opis funkcjonowania ucznia ze spektrum autyzmu w klasie integracyjnej w ujęciu zaburzeń sensorycznych. Celem praktyczno-wdrożeniowym jest zaproponowanie skutecznych rozwiązań, które nauczyciele mogliby zastosować w swojej pracy dydaktyczno-wychowawczej z uczniem ze spektrum autyzmu w szkole ogólnodostępnej, uwzględniając jego potrzeby natury sensorycznej. Metodą badań było studium przypadku ucznia ze spektrum autyzmu (zespołem Aspergera), realizowane za pomocą zmodyfikowanego Kwestionariusza Rozwoju Sensomotorycznego Zbigniewa Przyrowskiego (2014). Poprzez kontakt face to face można było uniknąć nadinterpretacji danych otrzymanych z kwestionariusza oraz upewnić się, że badany prawidłowo zrozumiał pytania. Studium przypadku zostało uzupełnione technikami obserwacji i analizy dokumentów szkolnych. Realizując metodę studium przypadku chłopca zauważono, że jego funkcjonowanie w szkole jest silnie determinowane przez zaburzenia przetwarzania sensorycznego, będące wynikiem dysfunkcji poszczególnych układów sensorycznych. Chłopiec przejawiał zaburzenia zarówno w zakresie modulacji, jak i dyskryminacji w poszczególnych kanałach sensorycznych. Obecne były także zaburzenia motoryczne o podłożu sensorycznym. Wszystkie te dysfunkcje upośledzały procesy poznawcze chłopca, rozwój społeczny i emocjonalny, co stanowiło fundament występowania niepożądanych zachowań behawioralnych. W ostatniej części artykułu zostały zaproponowane działania dydaktyczno-wychowawcze uwzględniające zaburzenia przetwarzania sensorycznego ucznia ze spektrum autyzmu, które z powodzeniem można zastosować na każdym etapie kształcenia ucznia z ASD oraz w każdym typie placówki oświatowej.

The functioning of a student with the autism spectrum is determined not only by disorders and deficits of a social nature, but also sensory, which are not included in didactic and educational work by teachers based mainly on behavioural concepts. These concepts allow you to control your child's undesirable behaviour without referring to its aetiology. By ignoring sensory disorders, school becomes a place for students that does not create an environment for their optimal development. The cognitive goal of the article is to describe the functioning of the autism spectrum student in the integration class in terms of sensory disorders. The practical and implementation goal is to propose effective solutions that teachers could use in their didactic and educational work with an autism spectrum student in a public school, taking into account his sensory needs. The research method was a case study of a student with the autism spectrum (Asperger Syndrome), implemented using the modified Sensomotor Development Questionnaire by Zbigniew Przyrowski (2014). By face-to-face contact, it was possible to avoid over-interpreting the data received from the questionnaire and to make sure that the respondent correctly understood the questions. The case study was supplemented with techniques for observing and analysing school documents. While implementing study method in case of the boy, it was noticed that his functioning in school is strongly determined by sensory processing disorders, which are the result of dysfunction of individual sensory systems. The boy manifested disorders in both modulation and discrimination in individual sensory channels. Sensory motor disorders were also present. All these dysfunctions impaired the boy's cognitive processes, social and emotional development, which was the foundation of the occurrence of undesirable behavioural actions. In the last part of the article, didactic and educational activities are proposed taking into account the sensory processing disorder of the student with the autism spectrum, which can be successfully applied at every stage of education of a student with ASD and in any type of educational institution.