Nazwy stacji drogi krzyżowej (przemiany struktury i funkcji w XX wieku)

Nazwy stacji mogą funkcjonować jako tytuły obrazów czy rzeźb, umieszczonych na trasie odprawiania drogi krzyżowej, albo jako śródtytuły w tekstach rozważań używanych w tym nabożeństwie. Artykuł koncentruje się na drugim wymienionym znaczeniu, jednakże tendencje rozwojowe obu rodzajów nazw są podobne. Opracowanie opiera się na materiale około 200 tekstów opublikowanych od początku XX wieku do chwili obecnej (2020 r.), Należy zauważyć, że XX wiek jest uważany za okres szczególnie burzliwych przemian w dyskursie religijnym.  W artykule opisano funkcje nazw, strukturę składniową oraz właściwości stylistyczne, takie jak używanie archaizmów i kolokwializmów. Zjawiska te są rozważane na tle przemian społecznych i kulturowych. Na początku badanego okresu  częste były stosunkowo długie tytuły precyzyjnie informujące o danym wydarzeniu z użyciem słownictwa ekspresywnego i wartościującego. Stopniowo ustąpiły one nazwom krótkim i schematycznym. Po soborze watykańskim II pojawił się nowy typ nazw, których celem jest przyciągnięcie uwagi odbiorcy i ukierunkowanie jego interpretacji. Posługują się one zagadką, aluzją czy kontrastem itp. Odbiorca zyskuje satysfakcję z rozszyfrowania zagadki czy znalezienia źródła cytatu lub aluzji. Zjawiska te znamy z badań nad językiem literatury pięknej i prasy, ale wiążą się one także z tendencjami obecnymi w nurcie tzw. nowej ewangelizacji.

The names of stations in the Way of the Cross may be used as titles of pictures and sculptures, each corresponding to a particular event in the Passion of Christ, or as titles of meditations. The article focuses on the second meaning, but the trends of the development of both kinds of names are similar. The study is based on material consisting of about 200 texts of the service that have been published from the beginning of the 20 th century to the present (2020). The purpose of the article is to describe the changes that have taken place in the 20 th century, a period of particularly turbulent changes in religious discourse. The article deals with the function, syntactic structure and features of style, such as the use of archaic or colloquial vocabulary. These properties are considered in connection with social and cultural changes. At the beginning of the analyzed period, it was customary to use relatively long titles, which informed the participant or reader about a particular event using expressive and evaluative lexis. Those titles gradually gave way to short, schematic names. Since the Second Vatican Council, titles of a new type have appeared. Their purpose is to attract the attention of the recipient. They are based on a riddle, a contrast, allusions, etc. Therefore, the recipient derives satisfaction from deciphering the puzzle or finding the source of the quote or allusion. These phenomena are known from research on the language of press or fiction, but they can also be linked to current trends in the so-called new evangelization.