Rozwój sieci tramwajowych w Polsce jako tło dla Wrocławskiego Programu Tramwajowego

Artykuł omawia dwa tematy: historię i stan obecny sieci tramwajowych w Polsce oraz plany rozwoju sieci we Wrocławiu formułowane pod postacią wieloletniego programu inwestycyjnego. Historia rozwoju pokazuje kolejne etapy: pionierski, dominacji tramwajów i intensywnego rozwoju, likwidacji sieci i stagnacji rozbudowy, wreszcie „renesans” jako echo europejskich i światowych tendencji. Zestawiono nie tylko sieci funkcjonujące, ale także opisano miasta, w których zlikwidowano tramwaje. Przybliżono sieć w Olsztynie – jak dotąd jedyną reaktywowaną po 50 latach nieistnienia. Podano dane statystyczne odnośnie długości sieci, okresu funkcjonowania w poszczególnych miastach i aglomeracjach. Ograniczono się do trakcji elektrycznej dla miast w obecnych granicach Polski. Wyróżniono 28 lokalizacji (w tym ośrodki składające się z wielu miejscowości, jak GOP czy aglomeracja Łodzi). Opis uzupełniają tabele oraz mapa z lokalizacją sieci. Tło historyczne pozwala pełniej ogarnąć zamierzenia wrocławskie. Pod nazwą Wrocławski Program Tramwajowy ogłoszono pod koniec roku 2016 wizję znacznej rozbudowy sieci tramwajowej. W przeciągu 20–30 lat może nastąpić niemal podwojenie długości sieci. Wskazano na zadania pierwszoplanowe wpisane do Planu Transportowego uchwalonego na lata 2017–2022 oraz inwestycje do realizacji w kolejnych latach. Ostateczny horyzont planu rozbudowy sieci tramwajowej określono na rok 2042. Oprócz nowych tras wskazano na węzły przesiadkowe (na kolej aglomeracyjną oraz w systemie Park and Ride). Na mapach pokazano sieć planowaną na rok 2022 oraz na rok 2042. Jako podsumowanie artykułu sformułowano dylematy związane ze skuteczną realizacją programu.

The article discusses two topics: first, the history and current state of tram network in Poland, second, the network growth plans in Wrocław formulated in the form of longterm investment program. The history of development shows the sequential steps of: a pioneering, trams domination and intensive growth, elimination of network expansion and stagnation, and finally the "renaissance" as an echo of European and global trends. Statistical data regarding the length of the network, the period of operation in the individual cities and agglomerations have been given. They are limited to electric traction for cities in the current Polish borders. Twenty eight locations have been included. The description is supplemented by tables and a map of the network. Historical background can more fully grasp the intentions of Wrocław. Under the name Wrocław Tram Program was announced the vision of a large expansion of the tram network at the end of 2016. Within 20–30 years the length of the network can be almost doubled. Foreground tasks included in the Transport Plan adopted for the years 2017–2022 have been identified, as well as investments to be implemented in subsequent years. The network planned for the years: 2022 and 2042 are shown on maps. Dilemmas related to the effective implementation of the program was formulated as a summary of the article.