Podstawowe formy wsparcia finansowego działalności przedsiębiorstw miejskiego transportu elektrycznego na Ukrainie

Artykuł stanowi wieloaspektowy przegląd sytuacji finansowej przedsiębiorstw miejskiego transportu elektrycznego na Ukrainie. Jego celem jest analiza oraz krytyczna ocena wykorzystywanych obecnie form wsparcia finansowego działalności tych przedsiębiorstw. Wprowadzeniem do badań jest krótki opis bieżącej sytuacji miejskiego transportu elektrycznego (metro, tramwaje, trolejbusy) na Ukrainie. W dalszej części artykułu omówione zostały szczegółowo wady i zalety poszczególnych form finansowania badanych przedsiębiorstw, czyli: finansowania ze środków własnych, kredytowania oraz finansowania ze środków budżetu państwa. Na przykładzie konkretnych przedsiębiorstw szczegółowo opisano specyfikę i praktyczne mechanizmy stosowania określonych rozwiązań finansowych, wraz z uzasadnieniem przyczyny braku możliwości zastosowania innych. W rezultacie przeprowadzonych badań stwierdzono, że każda z przedstawionych form finansowania ma swoje niedostatki w praktyce jej stosowania w ukraińskich przedsiębiorstwach transportowych. Istotną uwagę zwrócono na mechanizm wyliczania kompensacji z budżetu państwa z tytułu przewozu pasażerów uprawnionych do bezpłatnych i ulgowych przejazdów. Na koniec zaproponowano proste rozwiązania, doraźnie usprawniające mechanizm finansowania z budżetu państwa. Przeprowadzone badania dowiodły, że obecna koncepcja funkcjonowania miejskiego transportu elektrycznego znacząco hamuje ich normalny rozwój. Włączenie do struktury taryf planowanych zysków i potrzeb inwestycyjnych nie daje możliwości pokrycia kosztów działalności przychodami. Ważnym źródłem finansowania są dotacje z budżetu państwa, ale sposób ich rozdzielenia pozbawia przedsiębiorstwa motywacji do podwyższenia wskaźników efektywności swojej działalności, a ciągłe korzystanie z kredytów znacznie pogarsza ich finansowe położenie, zwiększając ryzyko bankructwa.

The article is a multifaceted review of the financial situation of urban electric transport in Ukraine. The main aim of this article is an analysis and critical evaluation of currently used forms of financial support activities of these companies. The introduction to these studies is a short description of current situation of urban electric transport (metro, trams, trolleybuses) in Ukraine. In the further part of article there is detailed description of advantages and disadvantages of each financing form of studied companies: internal financing, credit and government financing. Also detailed description of specification and practical mechanism of use of different financial measures illustrated on specific companies is presented in the article. The authors are giving an explanation about reason of inapplicability of other solutions. As a result of this studies, it is appeared that each of presented forms of financing has scarcities in practical aspects of application them in Ukrainian transport companies. An attention is paid to the mechanism of compensation calculating from the state budget for the carriage of passengers eligible for free and reduced fare. At the end of this article, simple solutions to improve government financing are proposed. The studies showed that current conception of functioning urban electric transport restrains its normal development. Incorporation to tariff structure planned profits and investment needs does not allow to cover operational costs with revenues. Important source of funding are subsidies from the state budget, but the way of their distribution deprives companies of motivation to increase effective indicators of their operation. Permanent crediting of everyday operating results with impairment of their financial situation and increasing risk of bankruptcy.