Oferta turystycznych linii autobusowych przewożących rowery w Republice Czeskiej

Turystyka rowerowa jest jedną z najbardziej popularnych form rekreacji na świeżym powietrzu, ale istotną barierą w jej rozwoju są ograniczenia w przewozie rowerów środkami publicznej komunikacji zbiorowej. W celu poprawy tej negatywnej sytuacji w Republice Czeskiej od kilkunastu lat uruchamiane są regularne linie obsługiwane autobusami przystosowanymi do transportu rowerów, zwane cyklobusami, zapewniające połączenia między źródłami ruchu turystycznego (większe miasta, miejscowości turystyczne) a wyższymi partiami gór i atrakcjami turystycznymi. Obecnie kursują one już na kilkudziesięciu trasach w kilkunastu regionach kraju, przy czym w artykule przybliżono tylko wybrane obszary. Celem pracy jest analiza tej specyficznej oferty – przebiegu i powiązania poszczególnych tras, rozkładów jazdy, zasad przewozu rowerów oraz form promocji – w celu wskazania wzorcowych rozwiązań organizacyjnych, możliwych do zastosowania w innych krajach, w tym Polsce. Dokładniej przebadano sieć cyklobusów w Górach Orlickich i na ich pogórzu, ponieważ należy do najstarszych i najbardziej rozbudowanych. Porównano kształt sieci w wybranych latach (wykorzystując do tego współczynniki zaczerpnięte z teorii grafów) i zmieniającą się liczbę kursów. W pozostałych przypadkach (m.in. Karkonosze, Czeski Raj, województwo karlowarskie) przedstawiono stan z 2014 roku, starając się wskazać charakterystyczne cechy i wartościowe rozwiązania. Przeprowadzone analizy pozwalają stwierdzić, że czeskie cyklobusy trwale wpisały się w ofertę transportu zbiorowego w kraju i efektywnie udostępniają dla turystów rowerowych najatrakcyjniejsze turystycznie obszary.

Cycling tourism is one of the most popular forms of outdoor recreation, however a substantial limitation to its development are restrictions in transporting bicycles in means of public transport. In order to improve the situation various lines in the Czech Republic are operated by buses adapted to bicycle transporting. So called cyclobuses connect sources of tourist traffic (bigger cities, tourist centres) with higher mountain ranges and tourist attractions. Nowadays they operate on tens of routes in several regions, some of which are presented in the paper. The main aim of the article is to analyse this specific offer – course and connections between routes, timetables, rules of bicycle transporting and forms of promotion – in order to propose some model organisational solutions, possible to introduce in other countries, also in Poland. One of the oldest and most developed networks of cyclobuses – in the region of Orlické Mountains – was more precisely examined. The shape of the network in selected years was analysed using coefficients originating from the graph theory, also changing number of services was inspected. As far as other cases (Karkonosze Mountains, Czech Paradise, Karlovy Vary region) only present situation was presented. According to conducted studies the system of cyclobuses is an important part of the Czech public transport and makes accessible the most attractive areas.