Specyfika chińskiej soft power w Afryce na przykładzie Zambii i Angoli. Operacjonalizacja pojęcia i analiza empiryczna na podstawie badania zawartości mediów oraz wypowiedzi internautów

Monografia ma na celu analizę specyfiki i dynamiki chińskiego soft power w Afryce, na podstawie analizy artykułów dotyczących Chin w zambijskich i angolańskich mediach tekstowych (głównych krajowych tytułach prasowych) opublikowanych w latach 2013–2019 oraz komentarzach internautów do nich. W kategoriach bardziej szczegółowych monografia ta stawia przed sobą następujące zadania badawcze: zaprezentowanie nowego modelu pojęcia soft power i specyfiki modelu ekspansji ChRL, operacjonalizację tego pojęcia z wykorzystaniem technik text mining, zastosowanie tej metodologii do analizy dynamiki zmian obrazu Chin i Chińczyków w zambijskich i angolańskich mediach i internecie, analizę przyczyn tych zmian oraz ich potencjalnych następstw dla chińskiej soft power. Efektem finalnym tej analizy jest opracowanie nowego modelu teoretycznego soft power, bazującego na modelach komunikacyjnych. Podejście to pozwoliło na bardziej systematyczną operacjonalizację tego pojęcia, co było znacznie utrudnione w przypadku stosowania bardziej tradycyjnych podejść. Wykorzystując głównie dane tekstowe, konkretnie zawartość artykułów dotyczących Chin oraz komentarzy do tych artykułów, oraz podstawowe wskaźniki ekonomiczne dokonano analizy efektywności chińskiego soft power w Zambii i Angoli. W przypadku Afryki dużo bardziej istotne dla kształtowania chińskiej soft power są relacje z elitami niż reakcje opinii publicznej. Ponadto Chiny budują swój soft power głównie na nieakcentowanych przez Nye’a kwestiach ekonomicznych, co jest istotne dla wciąż biednej, rozwijającej się Afryki. Jednakże ten model ma swoje ograniczenia, których efekt jest wzmacniany profilem chińskiej soft power w Afryce. W momencie pojawienia się w analizowanych krajach poważnych problemów ekonomicznych, związanych w dużej mierze z narastającym zadłużeniem względem Chin, elity afrykańskie zdają się zmieniać podejście do Chin, zarówno deklaratywne, jak i realne. Stąd też utrzymanie pozycji politycznej Chin na kontynencie afrykańskim wydaje się być w tej chwili dużo bardziej wymagającym zadaniem niż to było do tej pory.

The monography analyzes the specific and dynamic of Chinese soft power in Africa based on China-related articles in Zabian and Angolan media published from 2013 till 2019 and netizens' comments to those articles. More specifically, the goal of the monograph is to: present a new theoretical model of soft power and specific of Chinese expansion model, operationalization of the soft power with an application of text mining techniques, analysis of China and Chinese image in African media and Internet dynamics, analysis of such changes genesis and potential outcomes for Chinese soft power in Africa. The new soft power theoretical model based on the communication models was created during the study. This model helps to create a more systematical operationalization of the concept. Based on this model and its operationalization, using the above-mentioned textual data, the analysis of the effectiveness of Chinese soft power in Zambia and Angola has been conducted. In Africa, elite cultivation seems more important for soft power development than public opinion reactions. Moreover, China builts its soft power more on the economy-related issues, the context completely unexplored by Joseph Nye. This approach is essential for still underdeveloped Africa. However, this quite efficient model has recently experienced relevant constraints. Surprisingly it is related to its formerly strongest point, namely the emphasis on economics. Both analyzed countries recently met severe economic problems related to the Chinese debt trap. In such a case, the African elites trying to save their position are changing their approach toward China – both declaratively and in practice. Thus it seems that for China keeping its strong political position in Africa will be a much more challenging task in the future.