Walka kontrwywiadu wojskowego z Kościołem katolickim. Alumni w „ludowym” Wojsku Polskim w świetle dokumentów Wojskowej Służby Wewnętrznej

W 1959 r., w związku z wprowadzeniem ustawy o powszechnym obowiązku wojskowym, zaczęto powoływać alumnów do „ludowego” Wojska Polskiego w ramach służby zasadniczej, początkowo rozpraszając ich po licznych jednostkach. Była to forma represji, która według władz komunistycznych miała ukrócić „niepokorne” zachowanie się poszczególnych hierarchów kościelnych. W dalszych latach nastąpiły zmiany w sposobie wcielania kleryków do wojska – zaczęto grupować ich w trzech pododdziałach, co pozwoliło na lepszą indoktrynację prowadzoną przez Główny Zarząd Polityczny Wojska Polskiego, ale przede wszystkim „ochronę” kontrwywiadowczą alumnów organizowaną przez Wojskową Służbę Wewnętrzną. Początkowo kontrwywiad wojskowy nie radził sobie z werbunkiem kleryków na agentów. Z czasem, przy rozwijającej się współpracy z Departamentem IV MSW (cywilnym pionem antykościelnym), udało się organom WSW lepiej rozwinąć pracę operacyjną w batalionach, gdzie służyli przyszli duchowni. Pomimo częściowej rezygnacji kleryków ze studiów i werbunkowi przez WSW, dzięki staraniom Kościoła katolickiego udało się uratować sporą liczbę młodych alumnów, a wcielanie ich do wojska wzmocniło tylko Kościół, weryfikując już na wstępie przyszłych księży. Ostatecznie rok 1980 przyniósł zakończenie akcji powoływania alumnów do Sił Zbrojnych PRL. Jedna z licznych akcji władz komunistycznych przeciwko Kościołowi katolickiemu okazała się nieskuteczna.

In 1959, following the introduction of the law on universal military service, seminarians were conscripted into the Polish „People’s” Army as part of compulsory service, initially dispersing them into numerous units. This was a form of repression which, according to the communist authorities, was supposed to curb the „unruly” behavior of individual church hierarchs. In the following years, there were changes in the way clerical students were dispersed in the army – they started to be grouped into three subunits, which allowed for better communist indoctrination led by the Main Political Directorate of the Polish Army, but above all for the counterintelligence „protection” of the seminarians organized by the Internal Military Service (IMS). Initially, military counterintelligence did not do well with recruiting seminarians as agents. With time, as the cooperation with Department IV of the Ministry of Interior (civil anti-church department) was developing, the IMS authorities managed to improve their operational work in the battalions where future clergymen served. Despite the partial resignation of clerical students from their studies and recruitment amongst them by IMS, thanks to the efforts of the Catholic Church a large number of young seminarians were saved, and their conscription into the army only strengthened the Church by verifying future priests through their military service at the very beginning. Eventually, year 1980 put an end to the conscription of seminarians into the Armed Forces of the People’s Republic of Poland. One of the numerous actions of the communist authorities against the Catholic Church proved to be ineffective.

В 1959 г., в связи с введением закона о всеобщей воинской повинности, в основной состав „народного” Войска Польского начали призывать семинаристов, поначалу распределяя их по многочисленным подразделениям. Это была форма репрессии, которая, по мнению коммунистических властей, должна была положить конец „мятежному” поведению отдельных церковных иерархов. В последующие годы произошли изменения в методе набора семинаристов в армию: их начали распределять по трем подразделениям, что привело не только к улучшению коммунистической индоктринации, проводимой Главным политическим советом Войска Польского, но и–прежде всего–к появлению „охраны” семинаристов контрразведкой, организованной Внутренней Военной Службой. Изначально военная контрразведка не справлялась с вербовкой семинаристов в качестве агентов. Со временем, при развивающемся сотрудничестве с IV департаментом Министерства внутренних дел (гражданским антицерковным органом), отделам Внутренней Военной Службы удалось развернуть операционную работу в батальонах, где служили будущие духовники. Несмотря на частичный отказ семинаристов от учебы и частичное их вербование, благодаря стараниям католического Костёла удалось спасти большую часть молодых семинаристов, а их присоединение к армии лишь укрепило Костёл, ибо проверка будущих священников проходила уже на этапе службы. В итоге в 1980 г. завершилась акция по зачислению семинаристов в Вооруженные силы Польской народной республики. Одна из крупнейших акций коммунистических властей против католического Костела оказалась неэффективной.