Językowa kreacja domów wielkich Polaków w „Opowieściach Barbary Wachowicz”. Część I: A. Mickiewicz i J. Słowacki – dwaj wieszcze

Kreacja analizowanych domów Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego w opowieściach biograficznych okazała się głęboko zakorzeniona w polskiej kulturze i silnie związana ze światopoglądem pisarki, która uważa, że to rodzinny dom wyposaża człowieka w trwałe wartości, przygotowuje go do służby drugiemu człowiekowi i ojczyźnie. W opowieściach biograficznych wyraźny głos narratorski kreowany jest na typowego narratora gawędy szlacheckiej, aprobującego określony system aksjologiczny, obejmujący miłość do ojczyzny, tradycjonalizm, niechęć do tego, co obce. W prozie Wachowicz widoczna jest polifonia rozumiana jako wielogłosowość, na którą składa się wprowadzenie wielu podmiotów mówiących. W każdej z części „Opowieści…” Wachowicz wypowiadają się liczne osoby, i to z ich punktu widzenia prezentowane jest spojrzenie na dom bohaterów, ale z wyraźnie dominującym głosem odautorskim. Wynikiem językowej kreacji tak wielu miejsc zamieszkania jest wielowymiarowy obraz kilkudziesięciu domów wielkich Polaków, pełniący w badanym cyklu różne ważne funkcje. Za najważniejsze wśród nich należy uznać funkcję poznawczą i edukacyjną oraz towarzyszącą im funkcję wartościującą i estetyczną.

The creation of analyzed houses Adam Mickiewicz’s i Juliusz Słowacki’s biographical stories turned out to be deeply anchored in Polish culture and strongly connected with the author’s outlook on life. The point of view that it is a family house that equips people with lasting values, prepares them to serve other people and their homeland. In biographical stories, a clear narrator’s voice is created to be a typical narrator of a noble tale. This narrative approves of a certain axiological system such as love to the homeland, traditionalism as well as shows reluctance against something new, distinguishing in the diversity of the manner of speaking. Linguistic creation of the houses of the great Poles is formed by many factors. Among many of them a dominant role is played by the plurality of the viewpoints connected with the plurality of narrators completing the author’s narration. In the B. Wachowicz’s prose one can notice polyphony understood as polyphonic voices, which consisted in the introduction of many speaking subjects. Diff erent compositional designs are used in the description of the houses of the great Poles. However, the degree of the particularity of the creation of the houses of the great Poles and their houses or fl ats inscribed in the analyzed tales is each time diff erent and depends on many factors, especially on the fact if the house was maintained until our times and if the historical materials from the past still exist.