3 Żelazna Dywizja Strzelecka Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 r. Zarys szlaku bojowego w wojnie polsko-bolszewickiej

Tematem artykułu jest szlak bojowy 3 Żelaznej Dywizji Strzeleckiej Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej w ostatnim roku wojny polsko-bolszewickiej. Wspomniana formacja była najsilniejszą i najliczniejszą w ukraińskich siłach zbrojnych w 1920 r. Dowodził nią Ołeksander Udowyczenko, słynny i bardzo utalentowany oficer. Należy dodać, że 3 Żelazna Dywizja Strzelecka została początkowo sformowana u boku Wojska Polskiego jako 2 Dywizja Strzelecka, ale z uwagi na obecność w jej szeregach wielu weteranów 3 Dywizji Żelaznej z 1919 r., którą również dowodził Udowyczenko, zdecydowano się na zmianę nazwy formacji. 3 Żelazna Dywizja Strzelecka wzięła aktywny udział w wyprawie kijowskiej wiosną 1920 r. Walczyła wtedy na południowym odcinku frontu w rejonie Mohylewa Podolskiego. Później, latem 1920 r., brała udział w obronie Galicji Wschodniej przed Armią Czerwoną. Odniosła tam szereg sukcesów w walce z bolszewikami, m.in. pod Sidorowem i Horodenką. Następnie uczestniczyła w dalszych działaniach bojowych na Podolu. Po 18 października 1920 r. Armia URL musiała kontynuować walkę samodzielnie z uwagi na podpisanie zawieszenia broni pomiędzy Polską a Rosją bolszewicką. Prowadzone do drugiej połowy listopada 1920 r. działania wojenne zakończyły się porażką Ukraińców, których siły zbrojne wycofały się na terytorium państwa polskiego, gdzie zostały internowane. W tej grupie znaleźli się również żołnierze 3 Żelaznej Dywizji Strzeleckiej.

The subject of the article is the battle route of the 3rd Iron Rifle Division of the Ukrainian People’s Republic Army in the last year of the Polish-Soviet war. This formation was the strongest and most numerous in the Ukrainian armed forces in 1920. It was commanded by Oleksandr Udovychenko, a famous and very talented officer. It should be noted that the 3rd Iron Rifle Division was initially formed at the Polish Army as the 2nd Rifle Division, but due to the presence of many veterans of the 3rd Iron Division of 1919 in its ranks, which was also commanded by Udovychenko, it was decided to rename the formation. The 3rd Iron Rifle Division took an active part in the Kiev expedition in the spring of 1920. It fought on the southern section of the front in the Mohyliv-Podilskyi area. Later, in the summer of 1920, it took part in the defense of Eastern Galicia against the Red Army. It succeeded in several fights against the Bolsheviks there, among others at Sydoriv and Horodenka. Then it participated in further combat activities in Podolia. After 18 October 1920, the Ukrainian People’s Republic Army had to continue fighting on its own due to the signing of a ceasefire between Poland and Soviet Russia. The warfare conducted until the second half of November 1920 ended in defeat for the Ukrainians, whose armed forces withdrew to the Polish territory, where they were interned. In this group there were also soldiers of the 3rd Iron Rifle Division.

Предметом статьи является боевой путь 3-й стрелковой дивизии Украинской Народной Республики в последний год польско-большевистской войны. Данное подразделение было самым сильным и многочисленным в украинских вооруженных силах в 1920 году. Командовал им Олександр Удовиченко, известный и очень талантливый офицер. Следует добавить, что 3-я железная стрелковая дивизия изначально была сформирована при польской армии как 2-я стрелковая дивизия, но из-за присутствия в ней многих ветеранов 3-й железной дивизии с 1919 года, которой также руководил Удовиченко, было решено изменить название подразделения. Весной 1920 года 3-я стрелковая дивизия принимала активное участие в Киевской операции. В то время она воевала на южном участке фронта в районе Могилева-Подольского. Позже, летом 1920 года, она участвовала в обороне Восточной Галиции от Красной Армии. Там она добилась ряда успехов в борьбе с большевиками, в т.ч. под Сидоровым и Городенкой. После этого дивизия участвовала в дальнейших боевых действиях на Подолье. После 18 октября 1920 года Армия УНР была вынуждена продолжать борьбу самостоятельно из-за подписания соглашения о прекращении огня между Польшей и большевистской Россией. Боевые действия, которые велись до второй половины ноября 1920 г., закончились поражением украинцев, вооруженные силы которых отошли на территорию Польского государства, где и были интернированы. В их число входили также солдаты 3-й Железной стрелковой дивизии.