Wojna i ekonomia w państwie Fichtego

Celem artykułu jest analiza pojęcia wojny i jej związków z ekonomią w filozofii społecznej J.G. Fichtego, w oparciu o „Zamknięte państwo handlowe”. W pierwszej części naszkicowany zostaje model autarkicznego i racjonalnego państwa, który posiada pewne podobieństwa z projektem politycznym Grakchusa Babeufa. W tym kontekście poglądy polityczne Fichtego zostają określone mianem „socjalizmu republikańskiego” w kontraście do liberalnej doktryny Immanuela Kanta. W drugiej części zbadane zostają ekonomiczne i geopolityczne przyczyny wojny. Filozof przede wszystkim krytykuje rodzący się globalny rynek kapitalistyczny. Podsumowując, dla Fichtego idea zamkniętego państwa ma gwarantować pokój tak wewnętrzny, jak zewnętrzny. Jednak filozof będący admiratorem rewolucji francuskiej, dopuszcza sytuacje, gdy wojny są etycznie usprawiedliwione.

The aim of the article is to examine relation of war and economy in Fichte’s social philosophy, based on “The Closed Commercial State”. The first part describes autarchic and rational concept of state, which has some common ideas with the doctrine of Gracchus Babeuf. Fichte’s political views are characterized as “republican socialism” and contrasted with Immanuel Kant’s liberal agenda. The second part examines the economical and geopolitical causes of war. Fichte strongly criticizes the awakening of the global capitalist market. To conclude, on the one hand, the idea of closed state guarantees the internal peace in the society and external peace between nations, but on the other hand, Fichte – as the great admirer of the French Revolution – sometimes justifies the necessity of war.