Operating opencast mines of selected groups in the silesian voivodeship against a background of water environment and possibilities of waste placing

The paper is aimed at location identification of operating opencast mines against a background of main groundwater basins (MGB) and in relation to surface waters. The scope of analysis covered the Silesian Voivodeship, as the area in which many operating and closed opencast mines are situated. On the other hand this is a voivodeship, where great amounts of mining waste are generated, potentially placeable in mine workings. The analysis comprised the mines, where raw materials are mined, classified in the Balance of Mineral Deposits Resources in Poland as of 31 December 2017 to the following groups: crushed and block stone, sands and gravels, filling sands, quartz sands for cellular concrete and sand-lime brick production, sands with heavy metals, and moulding sands. The work resulted in a developed map of mined aforementioned opencast mines arrangement in the Silesian Voivodeship, taking into account their location in relation to groundwater basins boundaries and in relation to surface watercourses. Two distances of mined opencast workings from surface watercourses were taken, 500 m and 1000 m. Such a recognition provides an approximate picture of possibilities for various waste types placing in the process of technical reclamation after the end of mining. The use of various waste types for technical reclamation is a complex issue, both in the field of regulations applicable to the ground and water environment, in the field of mine location determination, and in the field of the quality of the waste material determination. The applied legal regulations, frequently changing over time, indicate the right process of decision making and handling of individual waste types. It is most important, that raw materials and waste intended to fill the mines would not create a hazard for the environment, including the environment of surface waters and ground waters.

Celem pracy jest rozpoznanie lokalizacji czynnych wyrobisk odkrywkowych na tle granic głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) oraz w pobliżu cieków wodnych. Obszarem badań zostało wybrane województwo śląskie jako obszar, na którym znajduje się wiele czynnych oraz nieczynnych wyrobisk, a także bardzo duża ilość potencjalnych możliwych do ulokowania w wyrobiskach odpadów górniczych. Analizie poddano wyrobiska, w których eksploatowane są surowce zaklasyfikowane w Bilansie zasobów złóż kopalin w Polsce wg stanu na 31 XII 2017r., do grup: kamienie łamane i bloczne, piaski i żwiry, piaski podsadzkowe, piaski kwarcowe do produkcji betonów komórkowych i cegły wapienno-piaskowej, piaski z metalami ciężkimi oraz piaski formierskie. Efektem pracy jest opracowana mapa rozmieszczenia eksploatowanych w/w wyrobisk w województwie śląskim z uwzględnieniem ich lokalizacji w stosunku do granic zbiorników wód podziemnych oraz w stosunku do cieków powierzchniowych. Przyjęto dwie odległości eksploatowanych wyrobisk odkrywkowych od cieków powierzchniowych, które odpowiednio wynoszą 500 m. oraz 1000 m. Takie rozpoznanie daje przybliżony obraz możliwości lokowania rożnych rodzajów odpadów w procesie rekultywacji technicznej po zakończeniu eksploatacji. Zastosowanie rożnego rodzaju odpadów w celu rekultywacji technicznej jest zagadnieniem złożonym zarówno w sferze przepisów odnoszących się do jakości środowiska gruntowo-wodnego, jak i w zakresie określenia lokalizacji. Surowce oraz odpady przeznaczone do wypełniania wyrobisk nie powinny stanowić zagrożenia dla środowiska. Zakłady górnicze posiadające poeksploatacyjne wyrobiska odkrywkowe, które w przyszłości będą przeznaczone do rekultywacji, mogą stanowić poważną grupę odbiorców kruszyw lub odpadów produkowanych nie tylko w sektorze górnictwa węgla kamiennego. Głównymi kryteriami decydującymi o możliwości rekultywacji wyrobisk odpadami są opłacalność i założenia środowiskowe.