Prezydencki i parlamentarny style kampanii wyborczej

Artykuł jest próbą zaprezentowania propozycji modeli kampanii wyborczej – prezydenckiego i parlamentarnego. W języku publicystycznym, a nawet naukowym często używa się terminów „marketing prezydencki” czy „marketing parlamentarny”, ale w zasobach książkowych i w artykułach naukowych wyraźnie brakuje szerszego namysłu teoretycznego nad tymi kategoriami. Niniejszy tekst w żadnym miejscu nie aspiruje do tego, aby stworzyć jedyną i powszechnie obowiązującą koncepcję. Zamierzeniem autora jest ukazanie własnej propozycji i poddanie jej naukowej dyskusji. Punkt wyjścia do zbudowania niniejszej propozycji stanowiły najbardziej powszechne w światowej literaturze koncepcje („kandydata w kampanii wyborczej”, „wszechstronnego marketingu politycznego”, „ewolucji kampanii wyborczych” oraz „koncepcja  współczesnych modeli kampanii wyborczych”), ale bazowano przede wszystkim na propozycji Marka Jezińskiego, który kilkanaście lat temu przedstawił modelowe ujęcia kampanii prezydenckiej, parlamentarnej i samorządowej. Dychotomię „model prezydencki” – „model parlamentarny” oparto na następujących kryteriach: (1) uwarunkowania ustrojowe, (2) cele wyborów i sposoby wyłaniania zwycięzców (3) nominacje kandydatów, (4) główny produkt kampanii, (5) strategia wyborcza oraz (6) relacjonowanie kampanii przez środki społecznego przekazu. 

The article is an attempt to present proposals for two election campaign models – presidential and parliamentary. In the journalistic and political science language, the terms ‘presidential marketing’ and ‘parliamentary marketing’ are frequently used, but literature and scientific articles lack wider theoretical reflection on these categories. This text in no place aspires to create the only and universally applicable concept. The author’s intention is to present his own proposal and subject it to scientific discussion. The starting point for building this proposal were the most common concepts in the world literature (‘candidate in the election campaign’, ‘comprehensive political marketing’, ‘evolution of election campaigns’ and ‘concept of contemporary election campaign models’), but mainly based on the proposal of  Marek Jeziński, who over dozen years ago presented models shots of the presidential, parliamentary and self-governmental campaign. The “presidential model” dichotomy – the “parliamentary model” is based on the following criteria: (1) political system conditions, (2) election aim and winner issue (3) nominations of candidates, (4) main campaign product, (5) electoral strategy and (6) the presentation of the campaign in mass media.