Badania promieniotwórczości naturalnej surowców i materiałów budowlanych - komentarz do Instrukcji ITB 234/2003

Omówiono zmiany formalne i merytoryczne wprowadzone do znowelizowanej Instrukcji ITB 234, zgodne z nowymi wymaganiami. Zmiany formalne instrukcji polegają na rozszerzeniu jej przedmiotu na wyroby przeznaczone do wszelkich obiektów budowlanych, a nie tylko do budynków mieszkalnych, jak było dotychczas, oraz na nieobligatoryjnym traktowaniu rekomendowanych procedur badawczych i ocen. Zmiany merytoryczne dotyczą definicji i ograniczeń stężeń naturalnych pierwiastków promieniotwórczych, metodyki obliczania wyników pomiarów i ich niepewności, kryteriów zgodności wyników badań z wymaganiami oraz oceny partii wyrobów budowlanych. Artykuł zawiera podstawy naukowe wprowadzonych zmian oraz komentarze przedstawiające ich genezę i ocenę krytyczną. Ponadto podano w nim szereg wskazań praktycznych z przykładami, dotyczących interpretacji zaleceń instrukcji. Wykazano, że stosowane procedury badawcze i oceny wyrobów budowlanych, których podstawą są przyjęte graniczne wartości wskaźników aktywności zapewniają spełnienie wymagań ograniczających efektywną dawkę roczną promieniowania gammma zgodnie z dyrektywą UE, jak również nieprzekroczenie określonej w przepisach dopuszczalnej średniej rocznej wartości stężenia radonu w powietrzu pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi.

Instruction 234 has been altered in complience with the new requirements in regard to the concentrations of the natural radioactive elements contained in building materials. Formal changes extend the subject on building products used not only for housing but also for other kind of construction works and consider the recommended procedures and assessments as voluntary. As for the merits, changes concerning definitions, natural activity concentration limits, methods of calculations of the measurement results and their uncertainties, conformity criteria of test results with the requirements and the quality assessment of a lot of building products, are discussed in the paper. Comments to the origin and research basis of the changes introduced are also presented. A range of practical guidance and interpretation examples are given as well. It has been shown, that the applied testing procedures and assessments of building products, based on the new limit values of the activity indices, assure the compliance with the requirements limiting the effective yearly gamma radiation dose in accordance to the EU Directive and assure also that the mean yearly indoor radon concentration will not exceed the allowed value.