Represje zaborców rosyjskiego i pruskiego wobec Polaków w dobie Powstania Styczniowego w świetle relacji prasowych gazety „Nadwiślanin” z Prus Zachodnich (1863-1865)

W latach 1851-1866 w Chełmnie na Pomorzu Gdańskim (Prusach Zachodnich) ukazywała się jedna z pierwszych polskich gazet w tej części zaboru pruskiego: „Nadwiślanin” o charakterze polityczno-społeczno-gospodarczym pod redakcją Ignacego Łyskowskiego. W epoce powstania styczniowego gazeta sympatyzująca z „czerwonymi” na bieżąco informowała o wydarzeniach w zaborze rosyjskim od pierwszych manifestacji 1861 aż do represji carskich po 1864 r. W artykule skupiono uwagę na latach powstańczych 1863-1864 ze szczególnym uwzględnieniem różnych form represji rosyjskich (m.in. wyroki śmierci, konfiskaty, kontrybucje, więzienia i in.). Gazeta informowała również o szykanach ze strony władz pruskich wobec polskich patriotów udzielających pomocy powstaniu (rewizje, rekwizycje, areszty). Krzywdy dotknęły samą redakcję narażoną na konfiskaty numerów, tymczasowe zamknięcie gazety i uwięzienie redaktorów.

In the years 1851-1866 one of the first Polish newspapers published in Chełmno, Pomerania [germ.’Westpreussen’] in Polish lands under German-Prussian rule, was „Nadwiślanin” [pol. ‘Resident on the Vistula River’]. This newspaper of a political, social and economic nature was edited by Ignacy Łyskowski. In the era of the January Uprising the newspaper sympathetic to „The Reds” [pol. radical revolutionary group of insurgents] kept informed about the events in the Polish territory upon Russian annexation from the first demonstrations 1861 until the tsarist repressions after 1864. This article focuses on the uprising years 1863-1864, with particular emphasis on various form of Russian repression (incl. death sentences, confiscations, contributions, imprisonment, etc.). The newspaper also informed about repressions by the German-Prussian authorities against Polish patriots who were helping the uprising (searches, requisitions, arrest). The damage affected the editioral office itself, which was exposed the confiscation of newspaper’ numbers, the temporary closure of the newspaper and the imprisonment of the editors.