Główne źródła rtęci w organizmach ludzi nie narażonych zawodowo

Rtęć zajmuje jedno z pierwszych miejsc na liście najbardziej niebezpiecznych, globalnych zanieczyszczeń środowiska. Nie pełni żadnej znanej roli biologicznej, jest natomiast toksyczna dla wszystkich żywych organizmów. Skażenie rtęcią, początkowo postrzegane jako poważny problem lokalny, stanowi obecnie problem powszechny. Wynika to ze specyficznej natury tego metalu, która zdeterminowana jest mnogością jego form, dużą lotnością i ruchliwością w środowisku. Toksyczne działanie rtęci i jej związków zależy głównie od formy w jakiej występuje (rtęć elementarna, nieorganiczne i organiczne związki rtęci), od drogi wniknięcia do organizmu, dawki oraz czasu ekspozycji. Najbardziej groźne dla człowieka (zwłaszcza dla płodu i małych dzieci) są organiczne związki metylortęciowe, ponieważ uszkadzają one przede wszystkim ośrodkowy układ nerwowy [58÷61]. Rtęć uwolniona do środowiska naturalnego pozostaje w nim, przemieszczając się w różnej postaci pomiędzy jego elementami: powietrzem, wodą, osadami, glebą oraz organizmami żywymi. Ze względu na swoją stosunkowo dużą lotność może zostać przeniesiona na duże odległości. Nie ulega biodegradacji i dlatego bardzo długo utrzymuje się w środowisku, gromadząc się w łańcuchach troficznych i przedostając się do organizmu ludzkiego. W środowisku naturalnym rtęć występuje głównie w łupkach węglowych i łupkach bitumicznych oraz zasadowych skałach krystalicznych, w glebach gliniastych i torfowych, oraz stanowi zanieczyszczenie paliw kopalnych.

Toxic sources of mercury emission into the environment and human organisms were given. The strategy of Union concerning mercury as well as some of its decisions were presented. In the case of people not exposed to mercury professionally diet rich in fish and dental amalgam are the main sources of mercury. Some results of studies of mercury content in fish were presented. Current regulations in force determining maximal acceptable norms for mercury content in fish, fish products and diet supplements were given. It was pointed out that 75-95% of mercury in fish and seafood is in the form of methylmercury, which is the strong neurotoxin, the current PTWI norm (EFSA) is 1.6 žg of methylmercury compounds per a kilo of body mass (1.6 žg/kg bw/week). The amounts of mercury found in ford products other than fish and seafood are not so worrying because in the case of these products mercury does not appear in the form of methylmercury, which poses less threat. Mercury amalgams used as dental fillers were characterized. UE does not recommend amalgams as dental fillers. Even those in favour using claim that a man should not have more than 6-7 of such fillers them. So far no studies proved that the amount of mercury released from a amalgam dental fillers into organism is can lead to poisoning. However, authors of many studies of mercury content in hair or urine carried out in 2 groups of people which and without amalgam dental fillers found out that the content of mercury was noticeably higher among those with the amalgam fillers. It was recognized that using amalgam without gamma -2 phase would reduce the exposure to mercury. Amalgam dental fillers should not be used in the case of pregnant women and people suffering from kidney disorders. Some attention was paid to mercury compounds which can possibly appear as preservation substances (mainly thimerosal) in some cosmetics, medicines and vaccines. Methods of mercury analysis were presented. 57 publications were cited.