Szacowanie wskaźnika wytwarzania odpadów zawierających azbest na obszarach wiejskich wybranych gmin

W pracy przedstawiono potencjalne wskaźniki wytwarzania odpadów zawierających azbest na obszarach wiejskich obliczone na podstawie rzeczywistych wyników pozyskanych w trakcie badań inwentaryzacyjnych. Podane wskaźniki są zdecydowanie zróżnicowane zarówno na obszarze poszczególnych gmin jak też województw. Można jednak, z dużym przybliżeniem szacować wskaźniki charakterystyczne dla konkretnego obszaru. W tym przypadku autorzy podali uśrednione wskaźniki dla województwa małopolskiego oraz świętokrzyskiego. Ewentualne zwiększenie, w przyszłości, ilości zinwentaryzowanych obszarów wpłynie niewątpliwie na dokładność potencjalnego wskaźnika wytwarzania. Obliczone wskaźniki dla zinwentaryzowanych gmin województwa małopolskiego, śląskiego oraz świętokrzyskiego generalnie mieszczą się, w podanych w krajowym programie przedziałach wartości dla omawianych obszarów (tab. 2). Rzeczywiste obserwacje pokazują jednak, że w przypadku województwa małopolskiego wartości obliczone dla trzech gmin (gmina 6, 7, 8) istotnie wykraczają poza przedział podany w wymienionym dokumencie. Określenie średnich potencjalnych wskaźników wytwarzania odpadów zawierających azbest przez mieszkańca jest pomocnym narzędziem dla prognozowania wielkości wytwarzania na konkretnym obszarze. Obliczone średnie wartości potencjalnych wskaźników na obszarach wiejskich poszczególnych województw, mogą znaleźć zastosowanie w szacowaniu skali powstawania odpadów w gminach, gdzie nie była prowadzona inwentaryzacja. Należy jednak podkreślić, że są to wskaźniki uśrednione, a szczegółowe rozpoznanie ilości odpadów potencjalnie powstających na obszarach poszczególnych gmin powinno być prowadzone w oparciu o inwentaryzację prowadzoną w warunkach terenowych.

The main sources of asbestos contamination related to human activity include buildings and areas where asbestos containing waste was generated and stored, illegal landfills of waste containing asbestos and properties where such products are used, especially if they are not removed properly. The introduction of an act on the ban of using asbestos containing products marked the beginning of their elimination from communes. In the coming years asbestos containing products used in construction of certain facilities shall be gradually removed and will consequently become hazardous waste. What is crucial in solving the entire problem is a description of the current status quo and of the quantity of asbestos containing products used in construction in various communes as well as estimation of the scale of asbestos waste generation in the coming years. From 2005 to 2010 the authors of the work helped catalogue asbestos containing products in 17 communes (including 7 communes of typically rural character with the remaining 10 of mixed urban-rural character). A marked majority of products containing asbestos used in the catalogued facilities were roofing materials, while facade materials were less frequent. Generally the quantity of products on commune scale is directly proportional to the population, particularly in rural areas. The quantity of asbestos containing products (roofing) in a given commune does not correlate with the proximity of such a commune to asbestos-cement board production plants. The conducted observations lead to a supposition that the asbestos containing product index in rural areas may be treated as asbestos containing waste generation index. Over the coming years (until 2032) all products containing asbestos should be removed thus becoming waste. The asbestos containing waste generation index in individual communes is therefore the proportion of catalogued asbestos containing materials to the population. The quantity of waste potentially generated by one rural area inhabitant ranged from 2.2 to 64.6 m2/M in the investigated communes. The average value of asbestos containing waste generation by one rural area inhabitant is 25 m2/M (350 kg/M). The indexes for the catalogued communes of the Małopolska, Świętokrzyskie and Silesia provinces are within the value range for these areas provided by a national programme.