Badania i ocena wartości nawozowej kompostów i wermikompostów

Zagospodarowanie osadów ściekowych to integralna część procesu oczyszczania ścieków. Założona w Unii Europejskiej w połowie lat dziewięćdziesiątych strategia postępowania z osadami zawierającymi substancje organiczne zakładała, że od 2005 r. nie będzie możliwe deponowanie ich na składowiskach. Ostatnie lata przyniosły korektę tych założeń, przede wszystkim w zakresie wykorzystania takich osadów w rolnictwie. Kompostowanie to jedna z najprostszych metod, polegająca na rozkładzie substancji organicznej. W warunkach naturalnych w glebie rocznie na powierzchni 1 ha rozkłada się i ulega mineralizacji 40÷50 ton resztek roślinnych, 7÷40 ton organizmów zwierzęcych oraz około 20 ton mikroorganizmów. Po mineralizacji czyli całkowitym utlenieniu podsta-wowych pierwiastków w wodach aerobowych-powstaje dwutlenek węgla, azotany, siarczany i fosforany. W procesie humifikacji następuje synteza złożonych związków organicznych, mających szczególną wartość nawo-zową. Substancje humusowe wprowadzone do gleby z kompostem poprawiają jej urodzajność. Należy stwierdzić, iż kompostowanie to proces złożony, obejmujący szereg licznych procesów biochemicznych, chemicznych i fizycznych zachodzących w obecności bakterii aerobowych.

The paper presents investigations on quality of composts produced in chosen waste water treatment plants located in north eastern part of Poland. The project was carried out during 2003-2010 with sewage sludge (municipal and dairy) with different concentration of physical and chemical parameters. Different materials as dust saw, straw and chips were used as a components for low cost composting methods. Basic technological parameters of sewage sludge composting in four WWTPs located in Zambrow, Sokolka, Nowa Wies Elcka and Kolno were presented. Also parameters from research installations located in Koryciny Rudka Forestry and Zambrow were presented. Evaluation of final composts parameters were presented: micro and macro elements, general and available forms, weight and sieve analysis. Obtained results of composts composition were compared also with regulation rules for organic fertilizers and composts. Common and different properties of composts due to municipal and dairy sludge and structural materials were highlighted. Characteristic parameters of verrmicompost produced with Californian worms were presented in the paper. Analyses performed in Department of Technology in Engineering and Environment Protection, Technical University in Bialystok proved high quality of organic fertilizers (composts and vermicomposts). Usefulness of low cost methods for sewage sludge treatment and utilization and basic parameters to obtain the best final product were shown. The product from Sokolka, Zambrow and Nowa Wies Elcka obtained special certificate. The final product can be used widely in agriculture, forestry and for other natural purposes.