Changes in groundwater levels in the catchment of the Jeżewo retention reservoir

Polska, a zwłaszcza jej środkowa część, w tym Wielkopolska należą w skali kontynentu europejskiego do ubogich w zasoby wodne regionów. Jednym ze sposobów poprawy tego stanu jest realizacja małych zbiorników wodnych, które znacząco zmieniają stosunki wodne w danej zlewni. W pracy przedstawiono wyniki badań głębokości zalegania zwierciadła wód gruntowych prowadzonych w latach 2002–2008 na obszarze przyległym do zbiornika Jeżewo. Analiza opierała się na pomiarach prowadzonych na 11 piezometrach położonych w bezpośredniej zlewni zbiornika. Pomiary wykonywano początkowo raz w miesiącu, a od 2008 r. – co tydzień. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że zwierciadło wód gruntowych w strefie potencjalnego wpływu zbiornika Jeżewo układało się w sposób bardzo zróżnicowany. Średnia amplituda stanów wód gruntowych w badanym okresie wyniosła 2,07 m, najmniejsze zmiany stanów wód gruntowych zanotowano w studzience P10 – 0,90 m, największe zaś w P9 – 3,32 m. Największy wpływ piętrzenia wody w zbiorniku na zwierciadło wód podziemnych obserwowano w studzienkach głębokich: nr 2, 3 i 4, które są zlokalizowane na terenach zbudowanych z dobrze przepuszczalnych warstw piaszczystych, tworzących dobre warunki filtracji wód ze zbiornika, i oddalone od linii brzegowej zbiornika o 150 m. Wpływu tego nie wykazały studzienki płytkie: nr 7, 8 i 9, zlokalizowane na terenach zbudowanych głównie z glin piaszczystych i piasków gliniastych, oddalone o – odpowiednio – 150, 400 i 600 m od linii brzegowej zbiornika. Bezpośredni wpływ na poziom zwierciadła wody gruntowej w poszczególnych studzienkach kontrolnych miał poziom zwierciadła wody w zbiorniku. Na podstawie badań stwierdzono, że zwierciadło wód gruntowych w strefie potencjalnego wpływu zbiornika Jeżewo układało się w sposób zróżnicowany. W studzienkach kontrolnych płytkich poziom wód zmieniał się w sposób cykliczny zarówno przed, jak i po napełnieniu zbiornika. Obserwowane obniżenie poziomu wód gruntowych było związane z okresem wegetacyjnym, w którym pobór wody przez rośliny znacznie wzrasta. Cykliczność była związana głównie z relacją pomiędzy opadem a ewapotranspiracją, która w okresie letnim przy niedoborze opadów w stosunku do parowania terenowego prowadzi do przesychania gleb i obniżenia zwierciadła wód gruntowych, natomiast w okresie jesienno-wiosennym, kiedy opady przewyższają ewapotranspirację, obserwowano odbudowę retencji glebowej oraz podnoszenie się zwierciadła wód gruntowych.