W poszukiwaniu kobiecej sprawczości duchowej

W artykule tym podejmuję kwestię kobiecej sprawczości duchowej w Polsce. Patrzę na nią przez pryzmat badań etnograficznych przeprowadzonych wśród osób, które odeszły od katolicyzmu i przyłączyły się do pochodzącego z Indii nowego ruchu religijnego Brahma Kumaris. Moje badania pokazały, że przyczyną konwersji było szeroko rozumiane niezadowolenie z relacji między płciami. Badane nie zostawały jednak feministkami, lecz podporządkowywały się ścisłej, ascetycznej dyscyplinie. Powodowało to całkowitą przemianę ich relacji rodzinnych i społecznych. W artykule odwołuję się do współczesnych antropologicznych teorii sprawczości i omawiam te elementy sprawczości i tożsamości, które wykraczają poza feministyczne, liberalne podejście do emancypacji. Brahma Kumaris to ruch marginalny, wypracowane jednak tutaj narzędzia analizy renegocjacji relacji rodzinnych i społecznych mogą posłużyć do badania innych grup kobiecych.

In the paper, I explore the issue of female spiritual agency through ethnographic fieldwork conducted among Polish converts from Catholicism to a female dominated, Hindu rooted new religious movement, the Brahma Kumaris. My data show that reasons of conversion include dissatisfaction of gender relations. However, instead of becoming feminists, the women at the center of my research commit to strict ascetic discipline. The changes that this commitment entails totally reorganize their relations within their families and their social lives. Drawing on contemporary developments in anthropological approaches to agency, I focus on theorizing those elements of agency and identity that go beyond liberal feminist concepts of women’s emancipation. The Brahma Kumaris is a marginal group, but the general pattern of analysis of renegotiation of family life and relations beyond the private sphere may apply to other women’s groups.