Obowiązek wzajemnej pomocy małżonków z art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

W artykule podjęto zagadnienie jednego z obowiązków, zawartego w art. 23 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jakim jest wzajemna pomoc małżonków. Celem artykułu jest analiza powstania, charakterystyka oraz wskazanie treści obowiązku wzajemnej pomocy między małżonkami. Przedmiotowy obowiązek powstaje wraz z chwilą zawarcia przez mężczyznę i kobietę związku małżeńskiego. Wynika on ze stosunku rodzinnoprawnego, jakim jest zawarcie małżeństwa; posiada złożoną konstrukcję prawną, jest więc obowiązkiem występującym po stronie jednego małżonka, a prawem po stronie współmałżonka; jest on normą o charakterze bezwzględnie obowiązującym, a jako prawo podmiotowe, wzajemna pomoc jest prawem względnym, posiadającym skuteczność inter partes; zasadniczo ustaje wraz z ustaniem i unieważnieniem małżeństwa, a może istnieć w określonych okolicznościach po orzeczeniu separacji; może być on powiązany z innymi prawami i obowiązkami małżonków. Obowiązek wzajemnej pomocy obejmuje wszystkie czynności faktyczne małżonka wspierające współmałżonka w wykonywaniu przez niego praw i obowiązków wynikających z małżeństwa. Są one bardzo różnorodne i mogą mieć charakter majątkowy i niemajątkowy. Jednocześnie należy stwierdzić, iż nie istnieje katalog czynności, które stanowiłyby treść obowiązku wzajemnej pomocy, ze względu na różnorodność stosunków, jakie panują między małżonkami.

The paper discusses one of the obligations included in Article 23 of the Family and Guardianship Code, i.e. the mutual spousal assistance. The objective of the paper is to analyse the origin, characterise and outline the substance of the obligation of mutual spousal assistance. The obligation arises upon entering into a marriage, and it stems from the family-law relationship of contracting a marriage. This obligation is a complex legal construct, i.e. it constitutes an obligation of one spouse and a right of the other. Mutual assistance is a peremptory norm and a subjective right with inter partes effect. In principle, the obligation ceases to apply once marriage is dissolved or annulled, but can remain valid in specific circumstances after separation; it can be linked with other spousal rights and responsibilities. The obligation of mutual spousal assistance includes all actual activities of a spouse to support the other spouse in exercising the rights and fulfilling the responsibilities related to marriage. These are substantially varied and can be financial or non-financial in nature. It should also be noted that due to the diversity of relationships between spouses, there is no catalogue of activities that would encompass all the aspects of mutual spousal assistance.