Strategie nominacyjne i narracyjne jako świadectwo zachowań etycznych w dyskursie związanym z organizowaniem edukacji osób z niepełnosprawnościami

Artykuł podejmuje próbę opisu elementów językowych, w ich aspekcie etycznym, obecnych w dyskursie publicznym na temat indywidualnej edukacji uczniów niepełnosprawnych. W obrębie analizowanego dyskursu interesują nas przede wszystkim strategie nominacyjne osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów oraz strategie narracyjne związane z osobami z niepełnosprawnościami, rozpięte dwubiegunowo pomiędzy leksemami włączenie – wykluczenie odnoszące się do uczestników dyskursu: Ministerstwa Edukacji Narodowej, szkoły i reprezentującego ją dyrektora oraz nauczycieli, atakże rodziców i dzieci. Elementy nominacyjne w postaci konstrukcji z przymiotnikami atrybutywnymi określające dzieci i młodzież zniepełnosprawnościami pełnią funkcję peryfraz o funkcji eufemizacyjnej, są pod względem znaczeniowym próbą ucieczki przed stygmatyzacją społeczną. Z kolei strategie narracyjne wyraźnie jawią się jako narzędzie sterowania odpowiedzialnością za proces edukacyjny.

This article attempts to describe linguistic elements, in their ethical aspect, present in the public discourse on individual education of students with disabilities. Within the analyzed discourse, we are primarily interested in the nomination strategies of people with disabilities and their care-takers and narrative strategies related to people with disabilities, bipolarly stretched between lexes inclusion – exclusion and referring to the participants of the discourse: the Ministry of National Education, the school and the principal and teachers representing it, as well as parents and children. Nomination elements with attributes defining children and youth with disabilities play the role of periphasis with a euphemistic function, they are, in terms of meaning, an attempt to escape social stigmatization. In turn, predictive and narrative strategies clearly appear as a tool to control responsibility for the educational process.