„Der Doktor bleibt!“: Janusz Korczak als literarische Figur

„Doktor (po)zostaje!”: Janusz Korczak jako postać literackaArtykuł bada, jak reprezentowana jest postać literacka Janusza Korczaka w europejskiej literaturze dla dzieci i młodzieży na przestrzeni ostatnich czterdziestu lat. Równocześnie wskazuje na plurimedialność literatury dla dzieci i młodzieży jako medium pamięci, w którym przywołuje się Szoah zarówno na poziomie tekstu, jak i obrazu. W artykule w sposób szczególny podkreślony został transnarodowy charakter tej literatury, manifestujący się także w licznych tłumaczeniach opowieści o Januszu Korczaku. Poprzez tłumaczenia teksty te stają się częścią wielu literatur – można tu zastosować termin „literatury światowej” – wpisujących się nie tylko w narodową czy binarodową, ale także globalną pamięć kulturową. „Der Doktor bleibt!“: Janusz Korczak als literarische FigurDer Beitrag untersucht die literarische Repräsentation von Janusz Korczak in der europäischen Kinder- und Jugendliteratur der vergangenen vierzig Jahre. Dabei wird zugleich auf die Besonderheiten von Kinder- und Jugendliteratur als ein genuin plurimediales Erinnerungsmedium eingegangen, in dem sowohl auf Text- und auf Bildebene an die Shoah erinnert wird. In besonderer Weise perspektiviert wird außerdem der transnationale Charakter von Kinder- und Jugendliteratur, der sich auch in den zahlreichen Erzählungen über Janusz Korczak manifestiert. Durch den Akt von wechselseitigen Übersetzungen werden die Texte zu einem Bestandteil mehrerer Literaturen, so dass hier durchaus von Weltliteratur in dem Sinne gesprochen werden kann, dass sie sich nicht nur in ein nationales oder bi-nationales, sondern in ein globales kulturelles Gedächtnis einschreiben.

This paper analyses the literary representation of Janusz Korczak in children’s literature of the past 40 years. The characteristics of children’s literature as a truly multimedia means of remembrance play a role when both words and pictures commemorate the Shoah. The many stories about Janusz Korczak can also point us towards the transnational character of children’s literature. Through translation, these stories become part of multiple (national) literatures, so that we can actually speak of a world literature that is not only part of a national or bi-national memory, but of a global, cultural one.