Cost effectiveness on farms in Poland compared to the European Union

The aim of the study was to assess the cost effectiveness of farms in Poland compared to the European Union, depending on the type of farming. The value and cost structure of the studied farms were determined and the cost-production relation was assessed. The research covered farms participating in the FADN (Farm Accountancy Data Network) European system for collecting accountancy data from farms. As a part of the main objective, an analysis of the structure and dynamics of costs of the researched farms and the cost-production relationship were assessed. The research period covered the years 2013-2018. On the basis of the conducted research, a high cost burden on production was found both in Poland and the entire EU. In the cost structure, direct costs had the largest share, which were particularly important in farms focused on animal production. There was a differentiation in both the cost structure and cost effectiveness depending on the type of farming. The highest production costs were characteristic for farms of the agricultural type – other grazing livestock, and the lowest for farms specialized in horticultural crops and breeding milk cows. In 2018, compared to 2013, there was an increase in the cost effectiveness of Polish farm production, while a slight decrease in the EU average. The increase in costs and the increase in the cost effectiveness of Polish farm production testifies to a general increase in the prices of production factors used in agricultural production and a decrease in cost competitiveness on the European market.

Celem badań była ocena kosztochłonności gospodarstw rolnych w Polsce na tle Unii Europejskiej w zależności od typu rolniczego. Określono wartość i strukturę kosztów badanych gospodarstw rolnych oraz oceniono relację: koszty – produkcja. Badaniami objęto gospodarstwa uczestniczące w europejskim systemie zbierania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych FADN (Farm Accountancy Data Network). Okres badawczy obejmował dane za lata 2013-2018. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono wysokie obciążenie produkcji gospodarstw rolnych kosztami, zarówno w Polsce, jak i w całej UE. W strukturze kosztów największy udział miały koszty bezpośrednie, które szczególnie istotne były w gospodarstwach nastawionych na produkcję zwierzęcą. Zaobserwowano zróżnicowanie w strukturze kosztów i kosztochłonności w zależności od typu rolniczego. Najwyższą kosztochłonnością produkcji charakteryzowały się gospodarstwa o typie rolniczym zwierzęta trawożerne, a najniższą gospodarstwa wyspecjalizowane w uprawach ogrodniczych i hodowli krów mlecznych. W 2018 roku w stosunku do 2013 roku odnotowano wzrost kosztochłonności produkcji polskich gospodarstw rolnych, a średnio w UE niewielki spadek. Wzrost kosztów i zwiększanie się kosztochłonności produkcji polskich gospodarstw świadczy o ogólnym wzroście cen czynników wytwórczych wykorzystywanych w produkcji rolniczej i spadku konkurencyjności kosztowej na rynku europejskim.