„Trzy damy przodujące godom”. Kreacje kobiecości w "Barwinkowym wianku" Stanisława Vincenza

Artykuł jest próbą analizy i interpretacji kreacji postaci kobiecych w Barwinkowym wianku Stanisława Vincenza. Zaobserwowano, że autor posłużył się tradycyjnym repertuarem kreowania postaci kobiecych, czerpiąc z konwencji romantycznych i modernistycznych. Znalazły się tu obrazy mityczno-archetypowe, biblijne, wzorce i fantazmaty kulturowe. Role społeczne babek, matek, żon, panienek, nianiek i służących zostały osadzone w realiach właściwych dla każdej z opisywanych kultur. Deskrypcje ciała kobiet zmierzają ku „odcieleśnieniu” postaci. W Barwinkowym wianku wizerunki kobiet oscylują między uduchowieniem („anioł”, „królowa”, „księżniczka”, „kobieta-dusza”, Bóg-Matka, matka karmicielka) infantylizacją („kobieta-dziecko”), a obrazami społecznej opresji (moda, konwenans, przemoc). Jednak większość obrazów prezentuje bohaterki w sytuacjach uroczystych, idealnych. Znaczenia postaci bohaterek zostały rozważone z perspektywy symboliki liczb oraz archetypowej kobiecości (Wielka Matka, jasne i ciemne oblicze Szechiny).

This article is an attempt at analyze and interpret the creation of female characters of Stanisław Vincenz’ novel Barwinkowy wianek. It can be concluded that Vincenz used the traditional repertoire of creating female characters, drawing on romanticism and modernism. This repertoire contains mythical, archetypal and biblical images, as well as patriarchal social patterns and phantasms, all of which were identified in the text. The social roles of grandmothers, mothers, wives, maids, nannies, servants were set in the realities specific to each described culture. The descriptions of the female body tend to be “disembodied” in the novel. The images of women in Barwinkowy wianek oscillate between spirituality (“an angel”, “a queen”, “a princess”, “woman-soul”, God Mother, a mother feeder), infantilisation (“a woman-child”) and descriptions of social oppression (corset fashion, conventions, violence). However, in most cases the women are shown in festive, ideal situations. The article looks at the meanings of the characters through the symbolism of numbers and symbolism of archetypal femininity (great Mother Goddess Sophia, light and dark faces of Shekhina).