Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki jawnej – aspekty prawne i podatkowe

Z dniem 1 stycznia 2021 r. na mocy ustawy z dnia 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw1 rozszerzono krąg podatników podatku dochodowego od osób prawnych. Od tej daty zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych2 przepisy tej ustawy mają zastosowanie również do spółek komandytowych oraz niektórych spółek jawnych. Nowelizacja doprowadziła do zrównania na gruncie podatkowym sytuacji spółek komandytowych oraz niektórych spółek jawnych objętych zakresem powyższej ustawy z innymi spółkami objętymi podatkiem dochodowym od osób prawnych. W konsekwencji spółki jawne nie będą już de iure transparentne dla podatku dochodowego. W tych przypadkach, kiedy ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. czyni spółkę podatnikiem, od osiągniętego dochodu spółka będzie płacić podatek dochodowy od osób prawnych – w zależności od dokonanego przez nią wyboru – od dnia 1 stycznia 2021 r. albo od dnia 1 maja 2021 r. Podstawowa wysokość stawki podatku dochodowego to 19% od osiągniętego dochodu. Jeżeli spółka jawna będzie mogła zostać uznana za tzw. małego podatnika, stawka ta wyniesie 9%. W rezultacie dochód osiągany z działalności spółek jawnych objętych zakresem ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. będzie podwójnie opodatkowany – raz na poziomie spółki, a raz na poziomie wspólników. Powyższe zmiany podatkowe są dobrą okazją do refleksji, czy spółka jawna, w jej dotychczasowym kształcie, z uwzględnieniem celów i uwarunkowań poszczególnych wspólników, jest optymalną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Kluczowe mogą się okazać przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych3 i wynikające z nich cechy konkretnej spółki handlowej w kontekście indywidualnych oczekiwań wspólników bądź spółki. Wśród nich wyróżnić można np.: problem odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki, skalę i rodzaj prowadzonej działalności, wkłady wniesione do spółki, istniejące powiązania między wspólnikami, ich udział w zysku i potrzeby w zakresie bieżących wypłat ze spółki, wolę reinwestowania zysków spółki i inne aspekty prawne funkcjonowania spółki. Celem niniejszego artykułu jest omówienie ww. zagadnień i przedstawienie statusu wspólników spółki jawnej na gruncie Kodeksu spółek handlowych.

From 1 January 2021. the amendment extended the catalog of corporate income tax payers. From that date, pursuant to art. 1 clause 3 of the Corporate Income Tax Act, the provisions of the Act also apply to limited partnerships and certain general partnerships. The amendment made the situation of limited partnerships and certain general partnerships within the scope of the Corporate Income Tax Act equal to other companies subject to corporate income tax. As a consequence, general partnerships will no longer be transparent for income tax. In these cases, when the act makes the general partnership a taxpayer, corporate income tax will be paid on the income generated, depending on the choice made by the partnership – from January 1, 2021 or May 1, 2021. The basic income tax rate is 19% of the income earned. If the general partnership can be recognized as the so-called a small taxpay er, the rate is 9%. As a result, income from the activities of general partnerships falling within the scope of the Corporate Income Tax Act will be taxed twice – once at the level of the company, and then at the level of partners. The above tax changes are a good opportunity to reflect on whether a general partnership, in its current shape, taking into account the goals and conditions of individual partners, is the optimal form of running a business. The provisions of the Commercial Companies Code and the resulting features of a specific commercial company in the context of the individual expectations of partners or the company may turn out to be of key importance. These include, for example: the problem of partners’ liability for the partnership’s obligations, the scale and type of business, contributions to the partnership, existing links between the partners, their share in profit and the need for current payments from the company, the will to reinvest the company’s profits and other aspects legal functioning of the partnership. The purpose of this article is to discuss the above-mentioned issues and present the status of partners of a general partnership under the Commercial Companie s Code and the Corporate Income Tax Act.