Prawa człowieka w pracy socjalnej. Walidacja instrumentów pomiaru poziomu zaangażowania i ekspozycji pracowników socjalnych na prawa człowieka. Polska adaptacja skal Human Rights Engagement in Social Work oraz Human Rights Exposure in Social Work

Artykuł ma na celu prezentację wyników badań nad zastosowaniem wystandaryzowanych narzędzi mierzących poziom zaangażowania na rzecz praw człowieka oraz poziom kontaktu (ekspozycji) z prawami człowieka pracowników socjalnych i studentek/studentów pracy socjalnej. Badanie polegało na przeprowadzeniu procedury adaptacji skal – Human Rights Engagement in Social Work (Zaangażowania na Rzecz Praw Człowieka w Pracy Socjalnej) oraz Human Rights Exposure in Social Work (Ekspozycji na Prawa Człowieka w Pracy Socjalnej) – do polskich warunków kulturowych oraz językowych. W pierwszej części omówiono zagadnienia związane ze znaczeniem praw człowieka w pracy socjalnej, aktualność perspektywy pracy socjalnej opartej na prawach człowieka oraz dokonano przeglądu literatury przedmiotu w tym obszarze. W części badawczej przedstawiono procedurę badawczą a także omówiono wyniki badań z wykorzystaniem testów trafności teoretycznej oraz rzetelności. Współczynnik alfa Cronbacha uzyskano na poziomie 0.877 i 0.845, co wskazuje na wysoki poziom zgodności wewnętrznej skal. W przypadku Skali Zaangażowania na rzecz Praw Człowieka w Pracy Socjalnej eksploracyjna analiza czynnikowa pozwoliła na wyodrębnienie pięciu czynników tłumaczących 58% wariancji zmiennych. Nie udało się określić charakteru prawidłowości kształtujących związki między zmiennymi, pozycjami skali. W przypadku Skali Zaangażowania na rzecz Praw Człowieka w Pracy Socjalnej dzięki eksploracyjnej analizie czynnikowej metodą głównych składowych z zastosowaniem rozwiązania rotowanego Varimax zidentyfikowano pięć wymiarów wyjaśniających 51.9% wariancji zmiennych. Jeśli chodzi o Skalę Ekspozycji na Prawa Człowieka w Pracy Socjalnej eksploracyjna analiza wykazała trzy wymiary skali wyjaśniające 65% wariancji zmiennych. Następnie podjęto próbę interpretacji wyników oraz zaprezentowano perspektywę potencjalnego zastosowania skal nad postawami pracowników socjalnych i studentek/studentów pracy socjalnej. Następnie zaprezentowano polskie wersje skal. Wyniki badania polskiej wersji skal wskazują, że narzędzia te są rzetelne oraz trafne teoretycznie i pozwalają na mierzenie poziomu zaangażowania oraz ekspozycję na wiedzę z zakresu praw człowieka w obszarze pracy socjalnej.

The article aims to present the results of research on the use of standardised tools that measure the level of commitment and exposure to human rights of social workers and social work students. The research was based on the adaptation procedure of two separate scales – Human Rights Engagement in Social Work and Human Rights Exposure in Social Work – to Polish cultural background and linguistic environment. The first part discusses issues related to the importance of human rights in social work, up-to-date status human rights-based social work perspective and a literature review in this area. The research part presents the procedure and discusses the results of theoretical validity and reliability tests. The Cronbach alpha coefficient was obtained at the level of .877 and .845, which indicates a high level of internal compatibility. It was not possible to determine the nature of the regularities shaping the relationships between the variables, items of the scale In the case of the Human Rights Engagement in Social Work scale the exploratory factor analysis (Varimax rotation) made it possible to identify five factors explaining 51.9% of the variability. In the case of the Scale of Human Rights Engagement in Social Work, the exploratory factor analysis allowed for the identification of five factors explaining 58% of the variance of variables. In the case of Human Rights Exposure in Social Work, factor analysis made it possible to identify three factors explaining 65% of variances. Then, an attempt was made to interpret the results and the perspective of the potential application of scales over the attitudes of social workers and students of social work was presented. Polish versions of the scales were also described. The results of the analysis of the Polish version of the scales indicate that they are reliable and possess theoretical accuracy, thus allow for measuring the level of engagement and exposure to human rights knowledge in the field of social work.