Prawo człowieka chorego psychicznie do obrony w postępowaniu w sprawach o wykroczenia a próba wprowadzenia zasady domniemania winy

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 42 ust. 2 stanowi: „Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu”. Normę tę należy odnosić również do sytuacji prawnej obwinionego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia. Celem artykułu jest wskazanie braku rzeczywistych gwarancji na realizację prawa do obrony osób mających dysfunkcję organizmu, wyrażonych w art. 21 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (k.p.w.). Prawo to nie jest w pełni realizowane pomimo wskazania wprost w art. 4 k.p.w., że „obwinionemu przysługuje prawo do obrony, w tym do korzystania z pomocy jednego obrońcy, o czym należy go pouczyć”. Artykuł 42 ust. 3 Konstytucji RP stanowi: „Każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu”. Zgodnie z opisywaną nowelizacją, reguła ta będzie złamana.

As Article 42(2) of the Polish Constitution provides: “Anyone against whom criminal proceedings have been brought shall have the right to defence at all stages of such proceedings. He may, in particular, choose counsel or avail himself – in accordance with principles specified by statute – of counsel appointed by the court.” This provision should be also applied to a legal situation of the accused in the petty offence proceedings. The purpose of this article is to point out the lack of an actual guarantee for persons with dysfunctions, indicated in Article 21 § 1 of the Petty Offences Procedure Code (KPW), to exercise their right to defence. This right is not fully exercised, although KPW Article 4 directly provides that “the accused shall have the right to defence, including the right to a counsel, of which s/he should be instructed.” According to Article 42(3) of the Polish Constitution, “Everyone shall be presumed innocent of a charge until his guilt is determined by the final judgment of a court.” According to the amendments mentioned above, this rule will be violated.