Giełdy energii elektrycznej w krajach członkowskich Unii Europejskiej

Artykuł poświęcony jest roli giełd energii w procesie tworzenia jednolitego rynku energii elektrycznej UE. Proces ten został zainicjowany Dyrektywą 96/92/UE, a następnie wzmocniony Dyrektywą 2003/54/UE. Giełdy energii elektrycznej tworzą bowiem warunki dla obrotu opartego na zasadach wolnej konkurencji. Oprócz klasycznego segmentu towarowego coraz więcej giełd ilązy do uruchomienia segmentu finansowego oraz segmentu usług systemowych. Ten pierwszy daje uczestnikom rynku możliwość konstruowania narzędzi hedgingowych, co ma niebagatelne Znaczenie w obliczu otwarcia rynku, drugi zaś związany jest ze specyfiką energii elektrycznej jako towaru. Celem artykułu jest prezentacja funkcjonujących w Europie giełd energii elektrycznej. Ich charakterystyka obejmuje m.in. rolę, jaką odgrywają one w krajowym (lub regionalnym) obrocie energią elektryczną oraz portfel oferowanych produktów. Zaprezentowano ewolucję tych parametrów w okresie 2002-2005. Proces tworzenia giełd w poszczególnych państwach połączono z krajowymi harmonogramami liberalizacji rynków energii elektrycznej.

The paper presents the role played by energy exchanges in the process of building homogenous European electricity market. This process was begun by Directive No 96/92/EC and than strengthened by Directive No 2003/54/EC. The energy exchanges make conditions for competitive turnover of electricity. Apart of the classic commodity section more exchanges are going to open financial section and section of system services. The first gives the market participants the possibility to build hedging strategies what is important due to the market and the second is connected with the fact that electricity is a specific commodity. In the paper all European energy exchanges have been presented. Their presentation contains part played by them in domestic or regional turnover of electricity and the portfolio of offered products. The changes of those parameters in the period 2002-2005 have been shown. The opening of energy exchanges has been connected with the domestic timetables of electricity markets liberalisation.