Analiza wyników pierwszej w Polsce kampanii pomiarowej składu pyłu zawieszonego w wysokiej rozdzielczości czasowej (pobornik Streaker)

Celem pracy jest identyfikacja źródeł pyłu zawieszonego (PM) oraz analiza dobowego profilu składników pyłu, z wykorzystaniem danych o wysokiej 1-godzinnej rozdzielczości czasowej uzyskanych w ramach, przeprowadzonej po raz pierwszy w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej, kampanii pomiarowej w punkcie tła miejskiego w Warszawie. Próbki PM2,5 i PMc zostały zebrane za pomocą dwustopniowego pobornika Streaker (PIXE International Corporation). Analiza filtrów z wykorzystaniem techniki analizy emisji promieniowania X wzbudzonego przez cząstki – protony PIXE (ang. Particle Induced X-ray Emission) pozwoliła na uzyskanie stężeń masowych 27 pierwiastków w 1-godzinnej rozdzielczości czasowej. Kampania pomiarowa została przeprowadzona w okresie od 18 lutego do 10 marca 2016 r. Identyfikacja źródeł dla obu frakcji PM przeprowadzona za pomocą modelu EPA PMF umożliwiła określenie 7 źródeł PM2,5 oraz 5 źródeł PMc. Transport drogowy był głównym źródłem PMc (82% udziału), natomiast wtórny aerozol siarczanowy miał największy udział we frakcji drobnej (44%). Dobowe profile pierwiastków związanych z głównymi źródłami PM w Warszawie charakteryzowały się bimodalnym przebiegiem o maksymalnych stężeniach w godzinach porannych i popołudniowych.

The aim of present work is identification of particulate matter (PM) sources and analysis of daily profile of PM components using data with high 1-hour time resolution at urban background site in Warsaw, for the first time in Poland. Fine (PM2,5) and coarse (PMc) fractions of PM have been collected by a two-stage Streaker sampler (PIXE International Corporation). The filters have been analysed by Particle Induced X-ray Emission (PIXE) technique to obtain mass concentrations of 27 elements with hourly resolution. The measurement campaign were performed from 18th February to 10th March 2016. Source apportionment of fine and coarse PM fractions estimated by EPA PMF model allowed for the identification of 7 and 5 sources of PM2,5 and PMc, respectively. Traffic was found as the major source (82% share) in the coarse fraction, while fuel combustion in residential sector have the biggest share (44%) in the fine fraction. Daily profiles of elements in major PM sources showed the bimodal patterns with peak concentrations during morning and afternoon hours.