Społeczność niezmąconej bezrefleksyjności. Na przykładzie powieści Janoscha "Cholonek oder Der liebe Gott aus Lehm"

"The Cholonek, or good Lord God made of clay" by Janosch is an example of the so-called German eviction literature literature. The story takes place in the Upper Silesia, in the German village of Poremba – a district of the former city of Hindenburg (presently Zabrze), by the Polish-German border. The novel belongs to the most important in that genre. It takes place at the end of the Weimar Republic, through Hitler’s coming to power, the Nazi years, World War 2 until the incoming of the Soviet Army. It masterfully portrays the complicated fate of the Świętek family. Apart from literary values, the novel is a specific kind of historical, anthropological and ethnographical record.

Powieść "Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny" Janoscha to przykład niemieckiej tzw. literatury wypędzonych. Jej akcja toczy się na Górnym Śląsku, w niemieckiej osadzie Poremba – dzielnicy dawnego Hindenburga (obecnie Zabrza) – przy niemiecko-polskiej granicy. Jest kultową powieścią tego nurtu. Rozgrywa się od schyłku Republiki Weimarskiej, poprzez dojście Hitlera do władzy, lata nazizmu, okres II wojny światowej aż do wkroczenia na ten teren armii sowieckiej. Ukazuje mistrzowsko – w sposób plastyczny i barwny – skomplikowane losy szeroko pojmowanej rodziny Świętków. Powieść, poza walorami artystycznymi, jest szczególnego rodzaju zapisem o charakterze historycznym, etnograficznym, nawet antropologicznym.