Remont i renowacja murów wewnętrznych przyziemia Zamku w Kórniku. Odsalanie murów

Artykuł jest formą sprawozdania z prac remontowych o charakterze konserwatorskim prowadzonych w obrębie murów wewnętrznych przyziemia Zamku w Kórniku. Kluczowym elementem tych prac jest odsalanie ścian piwnic. Nadmierna ilość soli jest wynikiem szeregu działań podejmowanych w końcu XIX i na początku XX wieku, których celem było ratowanie zabytku przed katastrofą. Najbardziej spektakularnym zabiegiem prowadzącym do stabilizacji budowli okazała się cebertyzacja (zeskalanie gruntu) przeprowadzona na początku lat 50. XX wieku. Produktem ubocznym tej operacji są ogromne ilość szkodliwych soli, które, przenikając z gruntu w mury zamku, prowadzą do ich stopniowej destrukcji. Ze względu na postępującą degradację ścian we wnętrzach zamkowych piwnic od 2012 roku podjęto czynności prowadzące do eliminacji podwyższonego poziomu zawilgocenia oraz zawartych w murach szkodliwych soli. Po przeprowadzonych pracach stabilizujących poziom wilgotności następnym etapem, obecnie realizowanym, jest proces odsalania, czyli wyprowadzania soli ze struktury murów. Do tego celu wykorzystuje się specjalne kompresy nakładane na powierzchnię zasolonych ścian piwnic. Skala obiektu oraz stopień skomplikowania samego odsalania ze względu na wielkość i niejednorodność murów przyziemia narzuciły konieczność określenia odpowiednich zakresów czynności i przypisania ich indywidualnie dla każdej ze ścian w poszczególnych pomieszczeniach piwnic. W ciągu roku, w trzech etapach, udało się pokryć pierwszym kompresem większość powierzchni murów. Przyjęta do realizacji metoda odsalania nie daje natychmiastowych efektów, a możliwość oceny ostatecznych rezultatów odsunięta jest w czasie.

This paper is a form of a report on conservation repairs on the internal walls of the semibasement of the Castle in Kórnik. One key element of these works is the desalination of the cellar walls. The excessive amount of salt results from a number of measures undertaken towards the end of the 19th c. and in the early 20th c., in order to rescue the architectural gem against a disaster. Carried out in the early 1950s, the cebertization (petrification of soil) proved to be the most spectacular measure leading to the stabilization of the structure. Unfortunately, however, this operation generates a side effect in the form of a huge amount of harmful salts, which permeate from the soil into the castle walls, leading to their gradual destruction. In view of the progressing degradation of the walls in the castle cellars, measures leading to the elimination of the increased level of dampness and the damaging salts in the walls were implemented as of 2012. After works stabilising the level of dampness were carried out, the process of desalination, i.e. removal of salt from the structure of the walls, was undertaken as the subsequent stage – and is currently in progress. Special compresses placed onto the surface of the salinated building are used for the purpose. The scale of the facility and the complexity of desalination itself resulting from the size and heterogeneity of the semibasement walls enforced the necessity to determine the appropriate scope of the works and assign them individually to each wall in the particular parts of the cellars. In the course of a year, in three stages, the majority of the wall surface was successfully covered with the first compress. The desalination method adopted does not bring about instant results, and the possibility to assess its final effects requires time.