Od rozpaczy do wiary: uciszenie burzy
27 marca 2020 r. papież Franciszek wzniósł do Pana modlitwę błagalną w imieniu całej ludzkości, prosząc o zakończenie pandemii Covid-19. Z tej okazji wygłosił impresywną homilię, opartą na perykopie z Ewangelii według św. Marka 4,35-41, słynnej relacji o uciszeniu burzy. W niniejszym artykule przeanalizowano potrójne świadectwo synoptyków o tym fakcie (Mt 8,23-27; Mk 4,35-41; Łk 8,22-25), biorąc pod uwagę główną różnicę, nad którą należy się uważnie zastanowić: Mateusz przestawia w ważnym punkcie kolejność wydarzeń podawanych w relacji Marka i Łukasza. W rzeczywistości w Mt 8,26b nakaz skierowany do wiatru i morza pojawia się po pytaniu o naturę wiary uczniów, a w Mk 4,39b i Łk 8,24b dzieje się odwrotnie: Jezus najpierw uspokaja burzę i dopiero wtedy zadaje pytanie o wiarę uczniów. Dlaczego? Wszyscy trzej synoptycy, stosując różne strategie, pokazują, że uczniowie są ludźmi, którzy, mimo całej swojej opieszałości w myśleniu, wejdą krok za krokiem w anagnorisis Jezusa. W trakcie dramatu pytanie, którym kończy się epizod uciszenia burzy, jest naprawdę ważne, jeśli chodzi o tożsamość Jezusa. Pomijając różnice w szczegółach, które wyłaniają się z równoległego czytania tekstów ewangelicznych, trzej synoptycy kładą w swojej narracji zgodnie ten sam nacisk na ostatnie pytanie uczniów: „Kimże On jest, że nawet wichry i jezioro są Mu posłuszne?”. Pytanie „kim On jest (τίς ἐστιν)?” jest kluczowe: jeśli kwestia chrystologiczna toczy się dalej po opisie ostatecznego rozwiązania, oznacza to, że dla ewangelistów najważniejszy aspekt nie jest reprezentowany przez cud uciszenia burzy, ale przez to, co ujawnia tożsamość bohatera opowieści. Ostateczny cel tekstu dotyczy tożsamości Jezusa jako Boga. Uczniowie są pełni ὀλιγοπιστία, ponieważ boją się śmierci, nie znając jeszcze perspektywy życia wiecznego: ten, który przemawia podczas uciszania burzy, jest Nazarejczykiem historii, ale jeszcze bardziej Zmartwychwstałym, któremu wielka burza śmierci będzie musiała być posłuszna w poranek Wielkanocy.
On 27 March, 2020, Pope Francis raised to the Lord a prayer of supplication in the name of the whole of humanity, seeking an end to the Covid-19 pandemic. In that occasion he gave an impressive homily based on the text of Mark 4,35-41, the famous account of the stilling of the storm. The present paper studies the triple attestation in the Synoptics (Matt 8,23-27; Mark 4,35-41; Luke 8,22-25), by considering the main difference on which it’s necessary to reflect with attention: Matthew reverses Mark and Luke in an important point. In fact, in Matt 8,26b, the injunction addressed to the wind and the sea falls after the question about the nature of the disciples’ faith, but in Mark 4,39b and Luke 8,24b the opposite happens: Jesus first calms the storm and only then asks the question about their faith. Why? With different strategies, all three Synoptics show that the disciples are men who, for all their slowness, will enter step by step into the anagnorisis of Jesus. In the course of the drama, the question with which the episode of the stilling of the storm concludes is really serious about Jesus’ identity. Beyond the differences of detail which emerge from the reading in parallel, the three Synoptics agree in conferring the same narrative emphasis on the disciples’ final question: “Who is this then, that even the wind and the sea obey him?” The question about who is this (τίς ἐστιν) forms the key query: if the Christological question continues after the description of the final solution, that means that, for the evangelists, the most important aspect is represented not by the miracle of the stilling of the storm but what that reveals about the identity of the protagonist of the story. The ultimate aim of the text concerns the identity of Jesus as God. The disciples are full of ὀλιγοπιστία because they are frightened of dying, not yet having learnt the perspective of eternal life: the one who speaks in the stilling of the storm is, yes, the Nazarene of history but still more the Risen One whom the great storm of death will have to obey in the morning of Easter.
