Energetyczna i geometryczna powierzchni fazy stalej materialu glebowego

Niejednorodność powierzchni dotyczy nie tylko gleby jako całości, ale również poszczególnych składników fazy stałej gleby. Niejednorodność energetyczna wyrażana poprzez funkcję rozkładu centrów adsorpcyjnych lub średnią energię adsorpcji, jak również i niejednorodność geometryczna wyrażana wielkością powierzchniowego bądź objętościowego wymiaru fraktalnego, ma istotny wpływ nie tylko na przebieg szeregu procesów zachodzących w glebie, lecz może też być jedną z właściwości charakteryzujących materiał glebowy. W pracy dokonano krótkiego przeglądu publikacji z ostatnich lat, dotyczących wyznaczania niejednorodności geometrycznej i energetycznej materiału glebowego. Teoretyczne metody opisu niejednorodności powierzchni materiału glebowego są ostatnio coraz częściej stosowane do opisu zmian gleby pod wpływem zabiegów uprawowych, procesów degradacji, zmian ilościowych materii organicznej, odczynu i składników mineralnych, wyjaśnienia mechanizmu adsorpcji jonów i gazów, struktury i degradacji gleby oraz retencji wody. Analizę fraktalną stosowano nic tylko do charakteryzowania geometrii materiałów, ale także do opisu zmienności przestrzennej niektórych właściwości gleby.

Surface heterogeneity concerns not only a soil in its entirety, but also particular components of solid soil phase.Energetical heterogeneity, decribed by a distribution function giving the amount of adsorbing centers versus their energy, and consequently by the value of the average adsorption energy, as well as geometrical (or structural heterogeneity) decribed by surface or by mass fractal dimension, not only influence essentially several physico-chemical processes occurring in soils, but they can also be used as parameters characterizing soil materials. This work is concerned with a brief review of some recent publications concerning the problems of evaluation of the energetic and geometric heterogeneities of soil materials. Numerous theoretical methods of description of surface heterogeneity of soils are now frequently used to interpret soils' changeability due to their cultivation, due to their degradation and to describe soils transformations caused by the changes in the composition of organic matter, pH, content of minerals, as well as to explain mechanism of adsorption of vapors and ionic solutions by soils, degradation of soils and water retention in soils. Fractal concepts and fractal analysis have been applied not only to characterize soil materials, but also to describe spatial variability of some soil properties.